Weinig vuurwerk in debat Omtzigt en De Jonge, maar spanning bij CDA loopt op

• Barbara Terlingen

  redacteur Politiek

Met nog twee dagen te gaan voor de nieuwe CDA-leider bekend wordt, zijn de twee overgebleven kandidaten, Hugo de Jonge en Pieter Omtzigt, voor de laatste keer met elkaar in debat gegaan. In het tv-programma Op1 werd het nooit echt fel en benadrukten beiden dat er "één CDA is".

Dat terwijl achter de schermen de spanning steeds meer oploopt: lang niet iedereen zal verwacht hebben dat er nog een tweede ronde nodig was, De Jonge zelf ook niet. Hij had er vrijdag zelfs nog een fles wijn op ingezet dat hij het in één ronde zou halen. Maar het liep anders. Zaterdag bleek De Jonge niet de benodigde meerderheid van de stemmen gehaald te hebben en was 'underdog' Omtzigt hem nog flink genaderd.

Beide kandidaten hadden het in Op1 evenwel over de "energie" die deze lijstrekkersstrijd de partij geeft, en benadrukten dat er geen kampen "De Jonge" en "Omtzigt" zijn maar "één team CDA". Daarmee doelden ze waarschijnlijk op de situatie die na zaterdag ontstond, toen Mona Keijzer afviel en iets onverwachts deed: ze riep haar achterban op om op Omtzigt te stemmen, en noemde, net als Omtzigt eerder, de naam van Wopke Hoekstra.

En die zei dit weekend in De Telegraaf bereid te zijn minister of premier te worden als Omtzigt lijsttrekker wordt en het CDA in het kabinet komt. Formeel spreekt Hoekstra, de huidige minister van Financiën, geen steun uit voor één van de twee, maar het is bekend dat Omtzigt in de Kamer wil blijven. En daarmee is Hoekstra, die half juni liet weten niet mee te doen aan de strijd om het leiderschap, toch weer in beeld.

Het lijken precies de verwikkelingen waar De Jonge geen zin in had toen hij eerder dit jaar in interviews aangaf niets te zien in een leidersstrijd ("Je kunt elkaar maar beschadigen"). Toen leek het er nog op dat de strijd tussen hem en Hoekstra zou gaan.

Kijk hier terug naar wat beiden zeiden over Hoekstra:

Niet Hoekstra dus, maar Omtzigt en de Jonge kruisten afgelopen avond de degens, hoewel het nergens echt een felle discussie werd.

Na wat korte vragen of de heren liever op slangenleren schoenen of gympen lopen (beiden: gympen) en liever Rutte of Hoekstra als premier zien (beiden: Hoekstra) en liever met de SP of met Forum in een kabinet zitten (beiden: SP) ging het debat over de thema's 'migratie' en 'de onbetrouwbare overheid'. Bij het thema 'de onbetrouwbare overheid' ging Omtzigt er hard in. De overheid is volgens hem niet goed in het rechtzetten van de fouten die gemaakt zijn, zoals bij de Belastingdienst.

Politiek verslaggever Xander van der Wulp: "De Jonge, die aanvankelijk gezien werd als uitgesproken favoriet, oogt de laatste dagen kwetsbaar. Duidelijk is dat Omtzigt de wind mee heeft en veel geprezen wordt om zijn werk in de toeslagenaffaire. Terwijl De Jonge zich juist veel moet verdedigen voor dingen die in de coronacrisis niet helemaal goed zijn gegaan. Het beeld dat Omtzigt van de 'onbetrouwbare overheid' schetst is vrij somber en het lukt de optimistische De Jonge niet daar iets vrolijks tegenover te zetten."

Het kan dus nog flink spannend worden,ook al omdat de percentages van de eerste ronde niet ver uit elkaar lagen: 48,7 voor De Jonge en 39,7 voor Omtzigt.

Leden van het CDA kunnen hun stem nog uitbrengen tot dinsdag 12.00 uur. Woensdag rond het middaguur hoopt het CDA de nieuwe leider bekend te maken.