Brits onderzoek naar corona gaat 'viral', maar roept ook vragen op
Het is een aloud medicijn, niet te duur en bovendien breed inzetbaar: dexamethason, een ontstekingsremmer die wordt gebruikt bij patiënten met bijvoorbeeld ernstige astma of kanker. Nu claimen onderzoekers van de universiteit van Oxford dat ook ernstig zieke coronapatiënten baat hebben bij het geneesmiddel. Het medicijn zou hun overlijdenskans terugdringen.
Volgens de Britse wetenschappers is het effect van dexamethason het grootst bij covid-19-patiënten die moeten worden beademd. De kans dat zij overlijden zou door de ontstekingsremmer met een derde afnemen. Voor patiënten die niet aan de beademing liggen maar wel zuurstof toegediend krijgen, geldt dat hun overlijdenskans met een vijfde wordt verminderd, concluderen de Britten. Ze spreken van een "baanbrekende ontwikkeling" in de strijd tegen het coronavirus.
Paardenmiddel
Hoewel het volledige onderzoek nog niet is gepubliceerd, is arts-microbioloog Marc Bonten van het UMC Utrecht er enthousiast over. "Ik durf nu al te zeggen dat dit de behandeling van covid-19-patiënten op de IC verder gaat brengen."
Bonten legt uit hoe het middel werkt en waarom het bij mensen met een ernstige corona-infectie effectiever lijkt dan bij patiënten die geen beademing of extra zuurstof nodig hebben: "Bij die allerziekste covid-19-patiënten zien we dat hun afweer behoorlijk op hol is geslagen. En dexamethason is een soort paardenmiddel om de afweer weer tot rust te brengen. Het is een krachtige onderdrukker van een ontstekingsreactie."
In Nederland wordt dexamethason overigens al vaak gebruikt bij patiënten met ernstige (long-)ontstekingen, zegt Ernst Kuipers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg. In de video legt hij uit waarom:
Ook arts-microbioloog Bonten weet dat dexamethason al wel wordt gebruikt in Nederlandse ziekenhuizen, net als andere geneesmiddelen uit de ontstekingsremmende familie van de corticosteroïden, zoals prednison. "Maar nu is voor het eerst overtuigend aangetoond dat het medicijn de situatie van ernstig zieke coronapatiënten echt verbetert."
Bonten verwacht dat dexamethason daarom onderdeel wordt van de standaardbehandeling van deze covid-19-patiënten. "Ik denk dat dit middel vanaf morgen wereldwijd ingezet gaat worden." De Britse premier Johnson zei vandaag al dat het Verenigd Koninkrijk genoeg dexamethason op voorraad heeft om een tweede coronapiek het hoofd te kunnen bieden.
Zolang mensen het middel maar niet preventief gaan gebruiken, voegt arts-microbioloog Bonten nog toe. "Daarover zeg ik: niet doen. Er zijn geen aanwijzingen dat dexamethason een preventieve werking heeft of dat het werkt bij een mild ziekteverloop."
Meer details
Er klinken ook kritischer geluiden. Mark de Boer, internist-infectioloog bij het LUMC, wil eerst de details van het Britse onderzoek zien. "Er zijn nog heel veel vragen", zei hij in Nieuws en Co op NPO Radio 1. "Je wilt bijvoorbeeld weten wanneer de onderzoekers het geneesmiddel precies hebben toegediend. Meteen toen de patiënten het ziekenhuis binnenkwamen of pas later? Hoe zijn de uitkomsten verzameld?"
De Boer hoopt dat de resultaten van het onderzoek kloppen, zegt hij. "Het klinkt hoopvol en gaat nu ook echt viral in de medische gemeenschap. Maar we blijven oplettend, want we hebben de afgelopen maanden ook veel onderzoeken gezien waarvan de resultaten toch worden teruggetrokken."
De Boer doelt onder meer op een artikel in het wetenschappelijke tijdschrift The Lancet, over het malariamiddel hydroxychloroquine. Die publicatie werd onlangs teruggetrokken na een storm van kritiek van wetenschappers uit de hele wereld.
Zelf zeggen de onderzoekers die betrokken zijn bij de Britse studie naar dexamethason dat hun studie zo snel mogelijk wordt gepubliceerd, inclusief alle details.
