Vlees uit 'besmette' slachterijen: is dat veilig?
Bij een slachterij van het Nederlandse vleesbedrijf Vion in Groenlo is zo'n 20 procent van het personeel besmet met het coronavirus. Ook bij enkele andere Vion-vestigingen zijn besmettingsgevallen bekend. En niet alleen slachthuizen in Nederland, ook vleesproducenten in Duitsland en de Verenigde Staten lijken een besmettingshaard van het coronavirus.
Bij Vion worden iedere week zo'n 300.000 varkens geslacht en bijna 18.000 runderen. Kunnen we het vlees uit die slachthuizen nog wel eten?
Het korte antwoord is: ja. Er is geen bewijs dat het coronavirus kan worden overgedragen via voedsel, blijkt uit onderzoek van de EFSA, de Europese autoriteit voor voedselveiligheid. Ook bij eerdere uitbraken van verwante coronavirussen is nog nooit iemand via eten besmet geraakt.
Bovendien zijn slachtdieren niet gevoelig voor het coronavirus, zegt Wim van der Poel. Hij doet aan de Wageningen University & Research (WUR) onder meer onderzoek naar via voedsel overdraagbare virussen en virusziekten bij dieren. "Er zijn geen infecties van het coronavirus bekend bij bijvoorbeeld varkens, koeien en pluimvee. Dus het risico dat de slachtproducten op die manier besmet zijn, is eigenlijk niet aanwezig."
Dood organisme
Van der Poel wijst wel op een andere mogelijkheid in de slachthuizen: die van de zogeheten oppervlaktebesmetting. "Als de medewerker die de dieren slacht ziek is - en tegen de RIVM-regels in op zijn werk is verschenen - dan kan hij het slachtproduct besmetten. Het virus kan korte tijd overleven op een dood organisme, dus dan is het slachtvlees korte tijd infectieus."
Maar, zegt Van der Poel er meteen bij: "Er zit geruime tijd tussen het moment dat een dier wordt geslacht en het eten van het vlees. Bovendien kan het virus dan wel kort overleven op een dood organisme, maar in tegenstelling tot bacteriën kan het zich daarop niet vermeerderen. Dus als er al virusdeeltjes op het vlees zitten, dan gaan die langzaam dood. De overlevingskans op vleesproducten is gewoon heel laag, ook vanwege de tijd die verstrijkt voordat zo'n product in de winkel ligt."
'Minstens een paar dagen'
Hoe lang het precies duurt voordat eventuele virusdeeltjes op vlees helemaal dood zijn, is moeilijk te zeggen. Maar ook volgens de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), die verantwoordelijk is voor het toezicht op slachthuizen, is het zeer onwaarschijnlijk dat er virusdeeltjes zitten op een stuk vlees dat je in huis hebt. Volgens een woordvoerder zitten er minstens een paar dagen tussen de slacht en het moment dat het vlees bij jou op je bord ligt. "En ik mag hopen dat je het vlees bakt of braadt. Als er al virusdeeltjes op zouden zitten, dan gaan ze dan zeker dood."
WUR-wetenschapper Van der Poel spreekt van een theoretisch risico, vergelijkbaar met het risico van elk voedselproduct dat in contact komt met iemand met covid-19. "Het gaat hooguit om oppervlaktebesmetting, waarbij het virus langzaam afsterft. In de praktijk is het risico daarop heel erg klein."
"Alles bij elkaar maakt dat vlees gewoon geen risico vormt", zegt de woordvoerder van toezichthouder NVWA. "Alleen geldt natuurlijk altijd dat keukenhygiëne nog steeds van belang is. Dus was je handen, houd rauwe en bereide producten uit elkaar en leg geen vlees bij groenten op de plank."
Varkens
Overigens loopt er momenteel nog een onderzoek naar het coronavirus bij varkens. Uit eerdere (buitenlandse) onderzoeken bleek dat die - net als andere slachtdieren - niet kunnen worden besmet met het virus. Toch heeft minister Schouten van Landbouw eind april een onderzoek ingesteld, "omdat varkens gevoelig zijn voor een aantal humane ziekten".
De minister schreef aan de Tweede Kamer dat wetenschappers niet verwachten dat varkens positief testen, "maar het is wel belangrijk om dit uit te sluiten". De resultaten van het onderzoek worden in augustus verwacht.
