Jaar na topdrukte nu stilte op Mount Everest: 'Resetknop is ingedrukt'

• Lennart Bloemhof

  redacteur Online

Het contrast kan bijna niet groter. Een jaar geleden was Mount Everest wereldnieuws. Er stonden files op de flanken, bergbeklimmers lieten het leven en de zorgen over het dak van de wereld als 'toeristische attractie' namen toe.

Nu is het op de berg in de Himalaya al maanden ongeveer net zo rustig als in 1953, toen Edmund Hillary en Tenzing Norgay als eersten de top bereikten.

Op slot

Eind maart gooiden de twee landen die de toegang tot Mount Everest reguleren - China en Nepal - de berg op slot voor commerciële expedities vanwege de coronacrisis. Het virus zou makkelijk om zich heen kunnen grijpen in de kampen waar bergbeklimmers dicht op elkaar leven.

Voor zover bekend is alleen een Chinees team met wetenschappers momenteel op Mount Everest. Het team beklimt de berg vanaf de Tibetaanse kant. Vrijdag hopen ze de top te bereiken.

Dit was het beeld de afgelopen jaren: een vol kamp en een rij klimmers op de berg.

De rust is voor China een uitgelezen moment om Mount Everest weer eens op te meten. Iets dat het land voor het laatst deed in 2005, toen de hoogte exclusief sneeuwlaag werd vastgesteld op 8844 meter; zo'n 4 meter minder dan de vorige meting in 1975 (de officiële hoogte - 8848 meter - is inclusief sneeuwlaag).

'Zegen voor natuur'

Ook is het land begonnen met opruimen van afval dat door klimmers in de afgelopen jaren is achtergelaten. "De berg wordt met rust gelaten. Dat is voor de natuur een zegen. Er is een soort resetknop ingedrukt", zegt Katja Staartjes, die in 1999 als eerste Nederlandse vrouw Mount Everest beklom.

Een jaar geleden gruwelde ze nog van de foto's van de bomvolle flanken. Nu geniet ze juist van beelden van de iconische berg.

Bijvoorbeeld van de recente foto die is genomen vanuit de Nepalese Kathmandu-vallei, gelegen op zo'n 200 kilometer van Mount Everest. Door de schonere lucht is de berg vanuit de vallei voor het eerst in vele jaren weer te zien.

De abrupte klimstop heeft ook nadelige gevolgen. Met name voor de bevolking in het arme Nepal, zegt Staartjes.

Ze bezocht Nepal tientallen keren en heeft nog dagelijks contact met Sherpa-vrienden in het land. Van hen hoort ze dat iedereen die afhankelijk is van het bergtoerisme het zwaar heeft.

"Dat geldt niet alleen voor de Sherpa-gidsen, die voor Nepalese begrippen uitstekend verdienen, maar vooral voor de dragers die bijvoorbeeld spullen naar basiskampen brengen. Het zijn dagloners die met hun inkomen in het klimseizoen het jaar moeten doorkomen."

Sherpa's dienden bij de regering nog wel een plan in om tegen betaling de Nepalese kant van de berg op te ruimen en een aantal lichamen dat er al jaren ligt te repatriëren. Maar dat plan werd afgewezen uit vrees voor coronabesmettingen.

Dus is het voor hen wachten tot de berg weer opengaat voor commerciële expedities. Dat zal op z'n vroegst in het najaar zijn, als het nieuwe klimseizoen begint. Staartjes verwacht niet meteen de massale drukte van een jaar geleden, ook omdat het najaarsseizoen minder in trek is vanwege het vaak slechtere weer.

Extra jaar

Uiteindelijk zal het klimtoerisme weer aantrekken, denkt ze. "We hebben vaker gedacht dat het minder zou worden, bijvoorbeeld toen expedities almaar duurder werden. Het omgekeerde bleek het geval. Nu zie je steeds vaker bijvoorbeeld rijke Chinezen en Indiërs op de berg."

Als de klimmers terugkeren, hoopt Staartjes op andere taferelen dan een jaar geleden. Na de ophef van vorig jaar scherpte Nepal de klimregels voor Mount Everest aan. Zo moeten bergbeklimmers onder meer kunnen aantonen dat ze al eens een berg van minimaal 6500 meter hebben beklommen.

Maar details over de definitieve regeling zijn nog steeds onduidelijk, net als de wijze waarop gecontroleerd en gehandhaafd gaat worden. "De klimstop geeft de regering een jaar extra om de uitvoering op orde te krijgen", zegt Staartjes.

Hoe zwaar is het beklimmen van Mount Everest eigenlijk? NOS op 3 vroeg het Katja Staartjes vier jaar geleden, toen de Nederlandse bergbeklimmer Eric Arnold na het bereiken van de top op de terugweg overleed aan de gevolgen van hoogteziekte: