Kabinet: CO2-uitstoot luchtvaart in 2070 op nul, wel ruimte voor groei

De Nederlandse luchtvaart mag in 2070, over vijftig jaar, geen broeikasgassen meer uitstoten. In 2050 moet de CO2-uitstoot gehalveerd zijn ten opzichte van 2005. En binnen tien jaar moeten de activiteiten op de luchthavens, dus niet in de lucht, klimaatneutraal zijn. Deze ambitie staat in de ontwerp-luchtvaartnota 2020-2050 van minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat.

Tegelijk laat het kabinet wel degelijk ruimte voor groei van Schiphol. Die wordt weliswaar, mede door de coronacrisis, de komende jaren beperkt: de oude doelstelling van 540.000 vluchten per jaar wordt op de lange baan geschoven en 500.000 vluchten blijft de grens. Maar Van Nieuwenhuizen schrijft in de brief dat er de komende jaren wordt onderzocht hoe de groei naar 540.000 vluchten op Schiphol op termijn alsnog mogelijk kan worden gemaakt.

Intussen moeten de regels worden aangepast om stillere en schonere vliegtuigen voorrang te geven op bijvoorbeeld Schiphol. Ook wordt er geprobeerd om de fossiele en vervuilende brandstof kerosine steeds meer te vervangen door duurzame brandstoffen, zoals biokerosine en synthetische kerosine.

Het vliegveld moet zich duurzamer ontwikkelen, het aantal nachtvluchten moet omlaag en het lawaai voor omwonenden moet minder. Er moeten niet alleen schonere vliegtuigen komen, maar er moet ook gestimuleerd worden dat meer mensen de trein of bus nemen voor kortere afstanden.

Veerkrachtig

Uit cijfers over 2019 blijkt dat ongeveer 7 procent van de uitstoot in Nederland afkomstig is van de luchtvaart. In veel sectoren daalt de CO2-uitstoot, maar bij de luchtvaart is de uitstoot in de afgelopen twintig jaar (1997-2017) met meer dan 40 procent toegenomen omdat steeds meer mensen het vliegtuig nemen, vooral voor vakantie.

De Nederlandse luchtvaart wordt zwaar getroffen door de coronacrisis. "Tot een paar maanden terug zaten we in Nederland met de luchtvaart in een totaal andere situatie", aldus Van Nieuwenhuizen. Ze denkt dat de luchtvaart "veerkrachtig" is en dat "we over enige tijd waarschijnlijk graag weer het vliegtuig pakken voor het werk, familiebezoek of vakantie."

Achterhaald

Vakbond FNV Schiphol vraagt zich in een reactie af of de inhoud van de ontwerp-luchtvaartnota niet al achterhaald is. "De vooruitzichten in de luchtvaart waren drie maanden voor de coronacrisis immers volledig anders dan nu het geval is," zegt campagneleider Joost van Doesburg, "en niemand weet hoe de luchtvaartsector er over drie maanden voor staat."

Wel is de vakbond blij dat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat inziet dat er een relatie is tussen sociale omstandigheden in de luchtvaartsector en de vliegveiligheid. De FNV hoopt dat er snel voorstellen komen om de positie van het luchtvaartpersoneel te verbeteren.

Maar Natuur- en Milieufederatie Noord-Holland is veel kritischer over de nota: die leidt tot veel meer in plaats van minder geluidshinder. Directeur Sijas Akkerman zegt dat het stuk omwonenden geen uitzicht biedt voor de periode na de coronacrisis.

"Er zijn harde normen nodig om bewoners te ontzien, in de luchtvaartnota durft de minister het wederom niet aan om deze te stellen", stelt Akkerman. "Integendeel, ze schept ruimte voor een groei van de luchtvaart van 1 tot 1,5 procent per jaar."

Verder zou die groei ook de klimaatdoelen voor de luchtvaart "onhaalbaar" maken. De coronacrisis is volgens Akkerman "juist een goed moment om Schiphol te laten krimpen naar 400.000 vliegbewegingen."

Jaarlijkse stappen

Schiphol stelt dat de luchtvaart zich in een ongekende situatie bevindt. "Het herstel zal jaren in beslag nemen en dient veilig te gebeuren", zegt ceo Dick Benschop van de luchthaven. "Hoe wij deze periode gebruiken is van het grootste belang, zowel voor de economie als voor het milieu en de leefomgeving."

De luchthaven pleit voor een herstel in fasen, "met jaarlijkse stappen in het aantal vliegbewegingen". Daarnaast is er een nieuw perspectief nodig voor de lange termijn. Benschop vindt het daarom van groot belang dat de luchtvaartnota wordt vastgesteld.

"De koers is helder: op weg naar een duurzame luchtvaart in een betere balans tussen de kwaliteit van het netwerk, dat van zo groot belang is voor de Nederlandse economie, en de kwaliteit van de leefomgeving."