Aaltjes, wespen en mezen: gemeentes druk met strijd tegen processierups

Het zijn drukke weken voor gemeentes met veel eikenbomen. Vorig jaar zomer zaten er miljoenen door het hele land vol met eikenprocessierupsen. Vooral de jeuk, afkomstig van de haartjes van de rupsen, leidde toen tot veel overlast. Dit jaar nemen veel gemeentes daarom vooraf al maatregelen, in de hoop dat de overlast deze zomer meevalt.

Zoals ook de gemeente Gemert-Bakel in de provincie Noord-Brabant, midden in het gebied waar de overlast vorig jaar het grootst was. "We hebben hier allerlei Napoleon-achtige weggetjes, die van begin tot eind omgeven zijn door eikenbomen. Dus de overlast was hier groot vorig jaar", vertelt Günther Rutten.

Vanuit de gemeente Gemert-Bakel is Rutten bezig met het groenbeheer, en zo ook voor de bestrijding van de eikenprocessierups. "We hebben allerlei bomen de afgelopen weken bespoten met bacteriepreparaten en aaltjes, in de hoop dat de processierupsen het niet overleven. Ook hangen er sinds kort vijfhonderd nestkastjes in de gemeente voor koolmezen, een natuurlijke vijand van de rups."

Gemeentes nemen allerlei maatregelen om de eikenprocessierups te bestrijden:

Ook bij het kennisplatform Eikenprocessierups zien ze dat steeds meer gemeenten vooraf maatregelen nemen tegen de rups, vertelt Henry Kuppen die verbonden is aan het platform. Gek vindt hij het niet: "De rupsen zijn er al. Alles wat nu uitsterft, daar heb je straks geen last meer van."

Tientallen gemeentes zijn daarom deze weken bezig met het bespuiten van eikenbomen op drukke plekken. Dat gebeurt onder meer met bacteriën en aaltjes die binnendringen bij de rupsen, en ze zo laten uitsterven. Door de bomen nu al te bespuiten, hopen de gemeentes dat er deze zomer geen grote eikenprocessierupsnesten in de bomen ontstaan. Toch is daar wel kritiek op, onder meer vanuit de Vlinderstichting omdat ook andere rupsen daardoor doodgaan.

Het valt Kuppen op dat steeds meer gemeentes daarnaast op zoek gaan naar natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups, zoals koolmezen, wespen en vliegen. Hij juicht de ontwikkeling toe, al moeten gemeenten er wel wat voor doen: "Met alleen vogelhuisjes ga je er niet komen, zeker niet als de grasmat daaronder helemaal kaalgeschoren is. Het gaat ook over bermbeheer en een goede verdeling van boomsoorten in de gemeente".

Monitoren van de rupsen

Ook in de gemeente Gemert-Bakel willen ze op zoek naar meer natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups, legt Günther Rutten uit. Daarom hangen ze vandaag de eerste van meerdere onderzoeksstations met eikenprocessierupsen erin op. "Zo kunnen we beter in de gaten houden welke insecten op de rupsen afkomen".

Met de gegevens uit het onderzoek kan de gemeente het groenbeheer aanpassen. "Als we weten dat bepaalde vliegen of wespen in onze gemeente op de rups afkomen, kunnen we bijvoorbeeld met bepaalde bloemen en planten proberen die vliegen en wespen te lokken", zegt Rutten. Het doel is uiteindelijk meer biodiversiteit te creëren.

Ondanks al die inspanningen, is de verwachting van experts dat de overlast van de eikenprocessierups ongeveer gelijk zal zijn als vorig jaar, vertelt Kuppen. Dat komt vooral doordat natuurlijke vijanden niet binnen een jaar gevonden zijn: "Zoals een bacteriepreparaat uit een potje komt, komt een natuurlijke vijand dat juist niet. Dit gaat gemeentes jaren kosten."

Tot die tijd is het volgens Kuppen belangrijk ook maatregelen voor de korte termijn te blijven nemen. "Een school, winkelstraat of parkeerterrein zijn locaties waar veel meer mensen komen, dan een weg waar de auto's met tachtig voorbij razen. Juist dat verschil, daar is de komende jaren de meeste winst te behalen." Veel gemeentes geven daarom nu al aan deze zomer bij overlast ook nesten met een machine weg te gaan zuigen.