De eikenprocessierups slaat toe: 'Alsof mijn voet in brand staat'

• John van der Tol

  redacteur Online

"We zaten onder de muggenbulten, dachten we. Maar er was geen mug te vinden." Annemieke Wagenaar uit Wateringen vroeg zich afgelopen weekend af waar toch al die rode bultjes bij haar en haar man vandaan kwamen. Ze bleken niet de enige: door de verdriedubbeling van het aantal eikenprocessierupsen regent het klachten en zijn tubes zalf tegen de jeuk niet aan te slepen.

Afgelopen weekend gaf Wagenaar met haar dansschool een voorstelling in de Rijswijkse Schouwburg, zonder te weten dat er bij de laad- en losplaats een nest vol eikenprocessierupsen zat. En ook bomen eromheen zaten er vol mee. "Het was natuurlijk mooi weer, dus iedereen heeft ook lekker buitengestaan." Tientallen docenten, leden en ouders van de dansschool hebben nu al dagen last van enorme jeuk en rode bultjes.

Bij Wagenaar zelf vallen de klachten nog wel mee, zegt ze. "Al komen er nog wel elke dag bultjes bij. Maar mijn man zit helemaal onder. Hij heeft er een allergische reactie van. En een collega van me heeft op haar blote voeten buiten gelopen. Het is helemaal rood en ze zegt dat het voelt alsof haar voet in brand staat. Ze weet niet wat ze moet." Wagenaar heeft inmiddels alle betrokkenen geïnformeerd over de rupsenplaag in Rijswijk.

Ook op onze Facebookpagina kregen we veel reacties van mensen met klachten, enkelen deelden een foto:

Maar wat als je ten prooi bent gevallen aan die jeukerige, microscopische haartjes van de rups? Naast de eerder genoemde bultjes kun je ook last krijgen van rode of dikke ogen. Als je er gevoelig voor bent kun je ook kortademig worden, gaan braken of last krijgen van duizeligheid of koorts. "Het is belangrijk de klachten goed in de gaten te houden", waarschuwt Inez Greven van GGD Drenthe, waar al wel een toename van het aantal meldingen te zien is.

Ook Jan Hendrik Pouw uit het Overijsselse Rijssen maakte afgelopen weekend kennis met de rups. Tijdens een fietstocht op de racefiets. "In de weilanden zag ik in de verte een paar mensen met een gasbrander bij een boom staan", vertelt hij. "Ik fietste er langs en dacht toen al: die zijn vast met 'die rups' bezig."

Hele rechterkant

Tijdens het fietsen was er nog niets aan de hand, "Maar thuis na het douchen begon het al aardig te jeuken." Toen viel het kwartje, blikt Pouw terug. "Ik zag het in mijn gezicht." De boom waar hij langsfietste stond aan de rechterkant van de weg. "En al die bultjes zaten aan de rechterkant, van mijn gezicht tot aan mijn enkels."

Op basis van een telling concludeert Kenniscentrum Eikenprocessierups nu dat er drie keer zoveel eikenprocessierupsen zijn, in vergelijking met vorig jaar. Het centrum heeft de afgelopen dagen in Brabant, Gelderland, Noord-Limburg en Amsterdam zo'n 20.000 bomen gecontroleerd op de aanwezigheid van de rups.

"Opvallend is dat ze meer in bossen voorkomen dan voorheen", zegt bioloog Arnold van Vliet van Kenniscentrum Eikenprocessierups. "Er zijn grote verschillen maar soms blijkt meer dan 50 procent van de eiken aangetast te zijn. Dat hebben we in voorgaande jaren niet op deze schaal gezien."

Een duidelijke reden is er niet. "Een mogelijke verklaring is dat de vlinders bij het uitvliegen vorig jaar door het grote aantal vlinders meer dan anders gedwongen werden om nieuwe gebieden te koloniseren."

"Bij de meeste mensen blijft het bij bultjes en jeuk, maar in sommige gevallen kunnen mensen ernstige allergische klachten krijgen", legt Inez Greven van GGD Drenthe uit. "Dan moet je vooral letten op dikke oogleden, dikke lippen, een dikke tong of benauwdheid. Als dat zo is: ga dan echt naar de huisarts."

Plakband helpt

Ze adviseert mensen met klachten om plakband op de huid te plakken en dat er zachtjes af te trekken. "Dat is de beste manier om de haartjes weg te krijgen." En bij heftige klachten? Greven: "Dan moet je vooral de symptomen bestrijden. Bijvoorbeeld crème met menthol of aloë vera erin. Dat werkt verkoelend." Volgens de GGD moeten de meeste klachten na twee weken helemaal verdwenen zijn.

Verder raadt Greven aan om goed in de gaten te houden waar je bijvoorbeeld verkoeling zoekt nu het hitteplan actief is. "Kijk dus wel goed uit dat je niet onder een boom met eikenprocessierupsen gaat zitten. Over het algemeen zit er een lintje op de eikenbomen, maar probeer het toch te checken als dat er niet zit."