'We doen ons best, maar eikenprocessierups is eigenlijk onbeheersbaar'

Het lijkt wel feest in de gemeente Utrechtse Heuvelrug. "We hangen lintjes in bomen waar de eikenprocessierups zit, en in sommige wijken is het een hele lintjesparade geworden", zegt wethouder Hans Waaldijk van de Utrechtse Heuvelrug.

Hij ziet met lede ogen aan hoe de eikenprocessierups zich steeds steviger nestelt in zijn gemeente. "We hebben heel veel prachtige dorpjes en heel veel bossen. Dat betekent ook heel veel rupsen", vat hij een onverbiddelijke wet samen in het NOS Radio 1 Journaal.

In heel Nederland is de overlast van eikenprocessierupsen erger dan ooit, weet het Kenniscentrum Eikenprocessierups. Door de hitte is de rups er dit jaar namelijk vroeg bij en veel gemeenten zijn te laat begonnen met het bestrijden ervan.

"We doen ons best, maar het is eigenlijk niet meer te beheersen", zegt wethouder Waaldijk. "Er komen meer nesten bij dan dat we er weg kunnen halen. Ik heb het gevoel dat het erger is dan de afgelopen jaren."

Utrechtse Heuvelrug heeft een tiental bedrijven in de arm genomen om de rups te bestrijden, maar zelfs dat is niet genoeg. "Alle gemeenten hebben nu last van de rups, dus het is heel lastig om aan bestrijders te komen."

Al meer dan vierhonderd keer moest bomenspecialist Harrie Vaessen dit jaar nee verkopen aan mensen die een nest verwijderd wilden hebben. "Het is zelfs explosief druk. We zijn met zeven ploegen, maar met 27 hadden we ook genoeg werk gehad."

Vaessen bouwde in het zuiden, waar de rups 25 jaar geleden zijn intrede in Nederland deed, een groot klantenbestand op. "En ik kan nu niet tegen vaste klanten zeggen dat ze het maar uit moeten zoeken. Nieuwe klanten kunnen zich wel inschrijven bij ons en dan krijgen ze volgend jaar een preventief advies."

Want dat doet Vaessen veel liever, de rups preventief bestrijden. "Dat zuigen van die rupsen is niet onze hobby, nee. We spuiten liever een nevelspray in de boom als de rups nog maar een millimeter groot is. Dan kunnen we tot wel zestig bomen per uur doen."

Nesten uit de boom

Die preventieve bestrijding is wel een precisiewerkje: "Dat kan tot de derde vervelling van de rups. Dat moet dus echt op het juiste moment gebeuren", zegt Vaessen. Het Kenniscentrum Eikenprocessierups ziet dat de preventieve bestrijding dit jaar minder effectief is geweest 'door de zeer snelle ontwikkeling van de rupsen'.

Ook zware buien hebben invloed gehad op de toegenomen overlast. Want nog erger dan een nest rupsen in een boom is een nest rupsen uit de boom. Volgens het kenniscentrum zijn er dit jaar complete nesten uit bomen geregend.

Dat maakt de rups nog gevaarlijker. Want een gestreste rups schiet zijn pijlvormige brandharen af. Brandharen die moeilijk te vernietigen zijn, door de wind kunnen worden meegevoerd en nog jaren gevaarlijk blijven.