Regeringsleiders vergaderen over herstelfonds, maar Rutte wil niet over geld praten
Premier Rutte vraagt op de EU-top vandaag eerst om een grondige analyse van wat er allemaal nodig is om de verschillende economieën in de Europese Unie er na de coronacrisis bovenop te helpen. Dan wil hij pas over geld spreken. Over eurobonds wordt wat de premier betreft al helemaal niet gesproken. Die zijn, zo klinkt het in kringen van het kabinet, "dood en begraven".
De regeringsleiders vergaderen vandaag over het zogenoemde herstelfonds voor de economie. In dat fonds zouden duizenden miljarden euro's moeten worden gestort. Het wordt door sommigen al vergeleken met het Marshallplan van na de Tweede Wereldoorlog. Zo wil Spanje het fonds voeden met een soort eeuwigdurende leningen, waarbij wel rente wordt betaald, maar er niet wordt afgelost.
In Italië wordt nog steeds gezegd dat er eurobonds, dus staatsleningen van de EU-lidstaten samen, moeten worden gebruikt om in de financiële nood te voorzien. En er zijn ook plannen om de herstelplannen via de begroting van de EU te bekostigen.
Vestzak-broekzak
Van alle plannen, die volgens diplomaten in Brussel momenteel vooral veel mist veroorzaken, kan de gedachte om het via de begroting te laten lopen op Nederlandse steun rekenen. De andere plannen zijn, zo is de analyse in Den Haag, vooral vestzak-broekzakoperaties waarbij vooral de noordelijke lidstaten moeten betalen.
Vanuit Italië, Spanje, Portugal en Frankrijk wordt gezegd dat Nederland niet solidair is met de zwaar getroffen landen. Premier Rutte en minister Hoekstra van Financiën hebben al een aantal keer laten weten dat solidariteit wat hen betreft niet gelijkstaat aan het gratis weggeven van geld. "Het is niet zo dat als je tegen eurobonds bent, je opeens niet solidair bent. Dat steekt wel", zegt een betrokkene.
De sfeer aan de virtuele onderhandelingstafel wordt er daardoor niet beter op. De laatste dagen hebben meerdere politici, onder wie de Italiaanse premier Conte, gezegd teleurgesteld te zijn in de Nederlandse houding en die weinig solidair te vinden.
De regeringsleiders zullen aan het eind van de vergadering de Europese Commissie vragen om met plannen te komen voor het herstelfonds. Bij die plannen moet de Europese begroting een grote rol spelen.
Nederland was al voorstander van een nieuwe moderne begroting en ziet nu zijn kans schoon. Volgens ingewijden valt er binnen de gewone begroting geld vrij te maken door meer geld voor het helpen van mensen uit te trekken en minder geld voor infrastructuur. Ook kunnen er uitgaven uit de begroting tot 2027 naar voren worden gehaald, zodat je nu veel geld hebt en later minder.
Het kabinet houdt wel vast aan de zuinige benadering. Nederland wil niet meer dan 1 procent van zijn bruto binnenlands product betalen. Als er meer geld nodig is om de economie in de EU te herstarten, dan kan dat eenmalig worden opgebracht, zo klinkt het. "Geen structurele verhoging."
Blijven betalen
Plannen om landen zoals Spanje en Italië voorlopig geen contributie te laten betalen aan de EU, waardoor ze van nettobetaler, netto-ontvanger worden, kunnen niet op enige sympathie rekenen. Spanje was jarenlang ontvanger, maar zou door de economische groei van de laatste jaren de komende tijd nettobetaler worden. Italië is altijd betaler geweest, aangezien het land een relatief krachtige economie heeft. En ook op dit vlak wil Nederland niet afwijken van de regels die zijn afgesproken. Landen die het kunnen opbrengen omdat ze een sterke economie hebben, moeten meer betalen dan armere landen.
Welk plan er ook op tafel komt, het geld kan wat Nederland betreft nooit in een bodemloze put verdwijnen. Er zouden altijd voorwaarden aan verbonden moeten worden. Het is de bedoeling dat het geld wordt gebruikt om te investeren, niet om zomaar uit te geven, zo luidt de Nederlandse opvatting.
De top begint om 15.00 uur. Eerst komen de president van de Europese Centrale Bank (Christine Lagarde) en de eurogroep (Mario Centeno) aan het woord, daarna vergaderen de 27 EU-leiders verder.
