Minister hoopt dat farmaceuten medicijnen goedkoper maken, maar kan dat wel?
Wie medicijnen nodig heeft en daar een vergoeding voor krijgt, moet daar mogelijk volgend jaar voor bijbetalen. De reden: minister Bruins voor Medische Zorg wil de maximale vergoedingen verlagen, in de hoop dat farmaceuten medicijnen goedkoper maken.
Bij patiëntenorganisaties en ook bij de NOS kwamen veel vragen en bezorgde reacties binnen op het plan. Hoe waarschijnlijk is het dat farmaceuten hun prijzen verlagen? Dat antwoord is niet makkelijk te geven, maar in theorie is het goed mogelijk dat de bedrijven gaan zakken. Zo'n prijsdaling kan wel een averechts effect hebben.
Eerdere prijsverlaging
Volgens Ruud Coolen van Brakel, directeur van het Instituut Verantwoord Medicijngebruik, zijn lagere prijzen goed denkbaar. "De laatste keer dat de prijzen van het geneesmiddelenvergoedingssysteem zijn berekend, was in 1998. Dus dat was aan vernieuwing toe. Toen bleek ook dat bepaalde fabrikanten hun prijzen verlaagden", zegt hij in het NOS Radio 1 Journaal.
Het huidige vergoedingssysteem werd in 1991 ingevoerd. "Geneesmiddelen zijn ingedeeld in clusters van medicijnen die onderling vervangbaar zijn. Van ieder cluster wordt de gemiddelde prijs berekend. Het eerste middel dat onder het gemiddelde zit, is de limiet voor de vergoeding", vertelt Coolen van Brakel. "Dat betekent dat alle medicijnen met een hogere prijs niet worden vergoed."
De vorige keer voerden veel farmaceuten dus wel aanpassingen door, omdat de prijzen van sommige medicijnen toen net boven de limiet van het betreffende cluster kwamen te liggen. "Zo druk je dus de prijzen. Als fabrikanten die dan inderdaad verlagen, hoef je als patiënt dus niet bij te betalen."
Wat het plan van Bruins betekent voor patiënten, moet volgens Coolen van Brakel nog blijken. "De gemiddelde prijs van een groot aantal clusters wordt herberekend. In veel gevallen zal het gemiddelde lager uitvallen, en voor sommigen juist hoger. In een aantal gevallen moeten patiënten bijbetalen. Maar dat betekent tegelijkertijd dat er 380.000 mensen zijn die dat juist niet meer hoeven, terwijl ze dat nu wel doen."
'Gratis' alternatief blijft
Op dit moment zijn er ruim 2 miljoen mensen die bijbetalen voor hun medicijnen. Mochten farmaceuten hun prijzen niet naar beneden bijstellen, kan het aantal bijbetalers stijgen naar 6 miljoen.
Maar ook als farmaceuten niet reageren op het plan van Bruins, zijn er toch nog mogelijkheden om niet te hoeven bijbetalen. Een voorbeeld daarvan is overstappen naar een goedkoper, soortgelijk geneesmiddel. "Want er moet altijd een alternatief zijn waar je niet voor hoeft te betalen."
Sommige mensen hebben geen andere keus, bijvoorbeeld omdat zij bijwerkingen ervaren van een alternatief medicijn. Dan kan de arts 'medische noodzaak' op het recept zetten. "Dan wordt het alsnog vergoed."
Gevolgen voor medicijntekort
Carin Uyl-de Groot, hoogleraar Evaluatie van de Zorg aan de Erasmus School of Health Policy & Management, zegt dat veel medicijnen in Nederland al goedkoop zijn. Daarom denkt ze dat er meer winst te behalen valt bij duurdere medicijnen. "Het probleem ligt juist bij die geneesmiddelen, daar wordt veel op verdiend."
Alleen: het plan van Bruins kan volgens Uyl-de Groot averechts werken en tot een groter medicijntekort leiden. "Veel generieke medicijnen worden in landen als China en India gemaakt. Als er een tekort is, bijvoorbeeld door vertraging in de productie, neemt de toevoer naar Europa af. Als wij dan de laagste prijs hebben, gaan de medicijnen niet naar ons, maar naar landen waar ze meer kunnen verdienen. Kijk naar de anticonceptiepil twee jaar geleden: het geneesmiddel was toen elders al eerder beschikbaar. Dat moeten we niet willen."
Waarom is het ene medicijn duurder dan de ander? In onderstaande video leggen we het uit:
De Patiëntenfederatie begrijpt dat de minister grip wil op de prijs van medicijnen. "Maar dat moet er niet toe leiden dat patiënten onnodig op kosten worden gejaagd. Dat zal gebeuren als de fabrikanten de prijs niet gaan drukken. We vinden dat de meerkosten dan moeten worden betaald uit de zorgverzekeringspremie, zodat alle Nederlanders daaraan bijdragen en niet alleen de mensen die medicijnen gebruiken."
De koepelorganisatie pleit bovendien voor uitstel van het plan. "We willen dat de mogelijke invoer met een jaar wordt uitgesteld. Dan kunnen we zien wat het met de markt doet, en of fabrikanten inderdaad hun prijzen verlagen."
