Myanmar moet per direct maatregelen nemen om Rohingya te beschermen
Myanmar moet per direct maatregelen nemen om de islamitische Rohingya-minderheid in het land te beschermen. Dat oordeelt het Internationaal Gerechtshof in Den Haag (ICJ).
Ook moet het land bewijs voor eventuele misdaden tegen Rohingya veiligstellen, aldus de zeventien rechters, die unaniem waren in hun oordeel. De zaak was aangespannen door Gambia dat daarmee een betere behandeling van de Rohingya wilde afdwingen.
Volgens de ICJ-rechters lopen Rohingya in Myanmar een aanzienlijk risico het slachtoffer te worden van genocide. Het land moet er daarom alles aan doen om moorden op Rohingya te voorkomen en binnen vier maanden bij het ICJ verslag uitbrengen over de genomen maatregelen.
Of Myanmar dat gaat doen, is de vraag. Het vonnis van het hof is juridisch bindend, maar het ICJ heeft geen middelen om landen te straffen die zich niet aan uitspraken houden.
'Belangrijke eerste stap'
Volgens Zuidoost-Azië-correspondent Annemarie Kas is de uitspraak "heel bijzonder", omdat de Rohingya met het vonnis voor het eerst juridische genoegdoening krijgen.
Mensenrechtenorganisaties reageren daarom verheugd op de uitspraak. Parampreet Singh van Human Rights Watch noemt het vonnis een mijlpaal om verdere misdaden tegen een van de meest vervolgde groepen van de wereld tegen te gaan. Amnesty International spreekt over "een belangrijke eerste stap".
Eind vorig jaar spande Gambia de rechtszaak tegen Myanmar aan bij het Internationaal Gerechtshof, het hoogste VN-hof om conflicten tussen landen op te lossen. Dat deed het Afrikaanse land namens de Organisatie voor Islamitische Samenwerking, waarin 57 overwegend islamitische landen zitten.
Gambia beschuldigt Myanmar ervan genocide gepleegd te hebben op de Rohingya. In augustus 2017 kwam het leger van Myanmar in in de staat Rakhine tegen de minderheid in actie. Volgens de regering was de operatie gericht tegen militante leden van de minderheid, maar de moslims zelf spreken van een etnische zuivering in het overwegend boeddhistische land. Bijna een miljoen Rohingya vluchtten naar Bangladesh.
In de zaak voor het Internationaal Gerechtshof baseerde Gambia zich op het VN-genocideverdrag uit 1948, bedoeld om genocide te voorkomen en te bestraffen. Zowel Gambia als Myanmar heeft die verklaring ondertekend. Het verdrag beschrijft genocide als een zaak van internationale betrokkenheid, die moet worden berecht door een internationaal hof.
Onder meer Nederland steunt Gambia in de zaak.
Aung San Suu Kyi
Aung San Suu Kyi kwam vorige maand als leider van de burgerregering van Myanmar zelf naar Den Haag om haar land te verdedigen. Ze ontkende dat haar land genocide heeft gepleegd. In een betoog van ongeveer 30 minuten noemde ze de genocide-aanklacht misleidend.
Wel zei ze niet uit te kunnen sluiten dat het leger oorlogsmisdaden heeft gepleegd. Deze mogelijke misdaden worden binnen Myanmar onderzocht en verantwoordelijken worden gestraft, zei ze. Vandaag herhaalde ze dat in een opiniestuk in de krant Financial Times.
Suu Kyi was vandaag niet aanwezig bij de uitspraak in het Vredespaleis.
Suu Kyi stelde voor de rechter dat het leger mogelijk moeite heeft gehad om onderscheid te maken tussen burgers en Arakan-strijders. Ze noemde een militaire actie waarbij vanuit een helikopter op burgers is geschoten:
De winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede in 1991 kwam de afgelopen jaren onder vuur te liggen, omdat ze als politiek leider te weinig zou hebben gedaan tegen de gewelddadigheden van het Myanmarese leger.
De ICJ-uitspraak van vandaag ging alleen over noodmaatregelen die Myanmar zou moeten nemen. Correspondent Annemarie Kas noemt de uitspraak daarom een "tussenstand".
Een oordeel over mogelijke genocide tegen Rohingya kan nog jaren op zich laten wachten. In de zaak-Srebrenica van Bosnië-Herzegovina tegen Servië en Montenegro duurde het 14 jaar voordat de rechters oordeelden dat er sprake was van genocide.
Inmiddels loopt er ook een zaak tegen Myanmar bij het Internationaal Strafhof. De rechter gaf eind vorig jaar toestemming aan het Strafhof voor een onderzoek. Myanmar keurde dat onderzoek af, omdat het misstanden naar eigen zeggen zelf onderzoekt.
