Q&A: hoe besmettelijk is het 'Wuhan-virus' en kan het ook hier komen?

Chinezen die massaal hun lichaamstemperatuur laten checken en gezichtsmaskers die de winkels uitvliegen: als je ziet hoe China bezig is met de uitbraak van het nieuwe coronavirus, kun je denken dat een gigantische besmettingsgolf dreigt. Toch zien kenners vooralsnog geen reden voor paniek. Vijf vragen en antwoorden over de uitbraak.

Wat is het precies voor virus?

Het nieuwe coronavirus dook vorige maand op in Wuhan, een miljoenenstad in het Chinese binnenland. Over het virus is nog veel onbekend, zegt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Wel is duidelijk dat de symptomen afwijken van bekende coronavirussen die bij mensen voorkomen. Daarbij zijn de klachten vaak mild, maar nu hebben patiënten ook longklachten en koorts. Ook kunnen ze kortademig zijn.

Bron van de besmetting was vermoedelijk een markt in Wuhan. Inmiddels zijn er ruim 300 besmettingen bekend, bijna allemaal in China. Daar zijn ook zes mensen overleden.

Hoe zit het met mens-op-mens-besmetting?

Maandag werd duidelijk dat het bewuste virus overdraagbaar is tussen mensen. "Dat is op zich niet verbazend", zegt hoofd virologie van het Erasmus MC Marion Koopmans. "De vraag is: hoe makkelijk gaat dat?" Daar wordt nu onderzoek naar gedaan.

Zo'n onderzoek is in de woorden van Koopmans "klassieke epidemiologie": echt veldwerk, waarbij onderzoekers alle contacten van een besmet persoon nagaan. "Dat duurt een tijd." Hoe lang precies is moeilijk te zeggen. "Het kan maanden duren, maar mijn vermoeden is dat het nu sneller zal gaan."

Het RIVM zegt dat het virus niet makkelijk overdraagbaar lijkt. "Ruim 700 personen uit de directe omgeving van patiënten (bijvoorbeeld familieleden) zijn niet besmet geraakt", schrijft het instituut op de eigen site. Volgens Koopmans is duidelijkheid nu het belangrijkste. "Het blijft een typische 'beginnende-uitbraak-situatie', waarbij je meer vragen dan antwoorden hebt."

Wat gebeurt er om de uitbraak in te perken?

Woensdag houdt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in Genève spoedoverleg over de uitbraak. Daar moet worden vastgesteld of sprake is van een internationale bedreiging voor de volksgezondheid. "Alle beschikbare informatie wordt op een rij gezet", zegt Koopmans. "Op basis daarvan wordt gezegd: vinden we dit een grote uitbraak? En moeten we het groter aanpakken?"

In China zelf gebeurt al van alles. Vanwege het naderende Chinees Nieuwjaar gaan veel Chinezen deze week op reis. Veel mensen dragen beschermende maskers en op luchthavens, bus- en treinstations wordt de lichaamstemperatuur van reizigers gecheckt.

Dat gaat zo:

Meerdere landen hebben zelf maatregelen genomen. Zo worden vliegtuigpassagiers uit Wuhan in Australië bij aankomst gescreend. Dat gebeurt ook in de Verenigde Staten en meerdere landen in Azië. Een handjevol besmettingen is vastgesteld in Zuid-Korea, Taiwan, Japan en Thailand en de VS. De patiënten in die landen komen uit Wuhan of zijn daar recent geweest. De patiënt in de VS kwam ook uit China; waar precies, is niet bekend.

Kan het virus naar Nederland komen?

De kans dat het nieuwe virus naar Nederland komt is klein, zegt het RIVM. Ook het Europese centrum voor infectieziektebestrijding komt tot die conclusie. Er zijn geen directe vluchten van Wuhan naar Nederland en op basis van wat nu bekend is, lijkt een mens-op-mens-besmetting niet snel te gebeuren. "Bij twee van de bijna 300 patiënten is vastgesteld dat ze via een ziek persoon besmet zijn geraakt", schrijft het RIVM.

Wel worden in Nederland voorzorgsmaatregelen genomen. Het RIVM heeft artsen en GGD's geïnformeerd over de uitbraak. Ook liggen testen klaar waarmee het virus aangetoond kan worden.

Ik ga binnenkort naar China, kan dat nog wel?

De WHO zegt dat vooralsnog geen extra maatregelen nodig zijn voor reizigers naar China. De gebruikelijke adviezen gelden: was vaak je handen en vermijd contact met zieke mensen. Ook kun je volgens de WHO beter geen direct contact hebben met dieren.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken geeft dezelfde adviezen. En: "raadpleeg bij koorts onmiddellijk een arts".