Pensioenfondsen voor nu in veilige haven, maar problemen komen terug

• Thom Opheikens

  redacteur Economie

Bijna alle pensioendeelnemers blijft dit jaar een korting bespaard. Grote fondsen melden dat er niet wordt gekort. Van slechts één pensioenfonds is bekend dat het wel een korting doorvoert: Stichting Pensioenfonds voor Verloskundigen (SPV) kort met 1,8 procent.

"Korten vinden we uiteraard heel vervelend", zegt voorzitter Marlies Bartels van SPV. "Maar als je goed uitlegt hoe het zit, dan begrijpen mensen het wel." De lage dekkingsgraad is namelijk een gevolg van het feit dat het fonds, anders dan andere, ieder jaar vasthoudt aan een verhoging van 2 procent. "Als we dat niet zouden doen, zou de dekkingsgraad tussen de 115 en 120 procent liggen", zegt Bartels.

Onderaan de streep krijgen de verloskundigen er dus zelfs dit jaar een beetje bij, maar van die 2 procent verhoging blijft bijna niets over. "Dat laat mooi zien hoe lastig het momenteel is om pensioen mee te laten groeien met de inflatie", zegt pensioendeskundige Corine Reedijk van pensioenadviesbureau Aon.

Officieel is pensioen laten meegroeien met prijsstijgingen nog altijd de doelstelling van het pensioenstelsel, maar voor de 7,7 miljoen deelnemers van ABP, Zorg en Welzijn, PMT en PME zit indexeren er ook dit jaar niet in. Dat betekent dat de deelnemers bij deze vier grote fondsen al jarenlang elk jaar minder kunnen kopen voor het pensioen dat ze (gaan) krijgen.

Hieronder de gemiddelde pensioenuitkering bij vier grote fondsen, en wat het mét indexatie en zonder kortingen had moeten zijn.

In de loop van vorig jaar daalde de rente zo hard dat pensioenkortingen bij veel pensioenfondsen onvermijdelijk leken. Zoals te zien in bovenstaande grafiek is dat effect kleiner dan jarenlang niet indexeren. Toch springt korten meer in het oog.

Na flinke druk van vakbonden, werkgevers en pensioenfondsen, greep minister Koolmees van Sociale Zaken in november uiteindelijk in. De minister besloot de lat voor een jaar wat lager te leggen. Pensioenfondsen met een dekkingsgraad van minimaal 90 procent, ontkomen daarom aan korten.

Het geeft de fondsen in de praktijk een jaar uitstel, want op 31 december 2020 moet voor elke euro aan pensioenuitkering (nu en in de toekomst) geen 90 cent, maar weer een volle euro in kas zitten.

Wil je weten hoe jouw pensioenfonds ervoor staat? Kijk dan hieronder.

"100 procent kan nog een flinke uitdaging worden", denkt Corine Reedijk. "Stel de dekkingsgraad is nu 93 procent. Als je dan uitgaat van een gelijke rente, en je zit voor de helft in vastrentende waarden zoals obligaties, en voor de helft in aandelen, dan moet je 14 procent rendement op aandelen halen."

Gezien de magere verwachtingen voor 2020 denken Reedijk en andere deskundigen dat dat niet reëel is.

Pensioenakkoord

Vanuit de pensioenwereld wordt met meer hoop gekeken naar de uitwerking van het pensioenakkoord. Vakbonden, werkgevers en het ministerie van Sociale Zaken proberen de nog vele losse eindjes in dat akkoord aan elkaar te knopen. Voorzitter Corien Wortmann van het ABP: "Dat moet snel rondkomen. Voor de zomer nog."

Voor Wortmann is een belangrijk onderdeel van het akkoord dat de zogenoemde 'harde pensioenbelofte' minder hard wordt.

"In plaats van alleen de risicovrije rente te nemen, kun je dan ook een klein stukje rendement meerekenen", zegt Wortmann. Het gevolg daarvan zou zijn dat pensioenfondsen minder geld in kas hoeven te houden. "Het is dan niet langer een pensioenbelofte, maar een pensioenverwachting", redeneert Wortmann.

Ook voor de verloskundigen geldt dat soepelere rekenregels flink zouden helpen. "Als er niets verandert, moeten we eind 2020 korten tot een dekkingsgraad van 100 procent. Dat betekent met de huidige dekkingsgraad zo'n 20 procent korten", zegt Marlies Bartels. De jaarlijkse verhoging van 2 procent, wordt daarmee tenietgedaan.

Corine Reedijk wijst erop dat tegenvallende prestaties op de financiële markten dan ook eerder gevolgen hebben. "Als je met een hogere rekenrente rekent, loop je eerder achter als je dat rendement niet haalt, en moet je op dat moment korten."