Of Russische superraket werkt of niet, 'in VS en China zijn ze geschrokken'

Rusland kan sinds gisteren een wapen inzetten dat het land volgens president Poetin weer op de top van de apenrots zet als het gaat om militaire slagkracht. De hypersonische Avangard-raket vliegt 27 keer sneller dan het geluid richting zijn doel en kan onderweg van koers veranderen, waardoor geen afweersysteem het uit de lucht kan halen, claimt Moskou.

Of de raket echt zo baanbrekend is als de Russen beweren, moet nog blijken, zegt wapendeskundige Sico van der Meer van onderzoeksinstituut Clingendael. "Een wapenwedloop is namelijk ook deels bluf", aldus Van der Meer. "Maar reken maar dat ze hier in Washington en Peking van zijn geschrokken."

Van der Meer zegt dat de Russen al decennia op zoek zijn naar een manier om dreigender te worden op het wereldtoneel sinds de Amerikanen onder president Bush aankondigden een raketschild te bouwen. "De Russen leunden vooral op hun kernraketten om internationaal druk uit te oefenen, maar die zijn waardeloos met zo'n schild. Met deze nieuwe raket zijn ze op papier weer net zo sterk als de Amerikanen."

Propaganda en bangmakerij

Wapenexperts betwijfelen of de Russen de raket daadwerkelijk in gebruik hebben genomen. Het kan ook om een vergevorderde testfase gaan, zoals bijvoorbeeld de defensie-expert van de BBC schrijft.

Van der Meer deelt die twijfels. "Het is ook elkaar bang maken en het is propaganda richting zowel de Amerikanen als de eigen bevolking. Poetin kondigde tijdens een persconferentie vorig jaar naast deze raket bijvoorbeeld ook allerlei andere sciencefictionwapens aan die waarschijnlijk nog lang geen werkelijkheid zijn, zoals een raket op kernenergie die in theorie oneindig kan rondvliegen."

Toch denkt hij wel dat de Russen in het geval van de Avangard voorloper zijn als het gaat om dergelijke geavanceerde wapens. "Ze zijn er al jaren mee bezig en andere landen zoals de VS, China en India werken hier ook aan. Hypersonische wapens zijn een beetje het nieuwste snufje op de wapenmarkt. Om hun claims te onderbouwen, zullen ze nu een arsenaal moeten opbouwen en via testen moeten aantonen dat de raketten structureel werken."

Wapenwedloop

Eerder dit jaar zegde de Amerikaanse president Trump nog een belangrijk verdrag met Rusland op over wapenbeheersing. Of een nieuwe versie van dat zogenoemde INF-verdrag inmiddels een utopie is met de hypermoderne Russische raket? Van der Meer durft het niet te zeggen.

"Nu er zo veel geld in nieuwe wapens wordt gepompt, lijkt zo'n nieuw verdrag onlogisch. En Trump is bijvoorbeeld volop bezig met zijn Space Force, dus de wedloop speelt op verschillende fronten", zegt hij, doelend op het nieuwe Amerikaanse legeronderdeel dat buitenaardse militaire operaties gaat coördineren.

"Aan de andere kant kunnen landen bij zo'n snelle wapenwedloop de kans op escalatie als te groot beschouwen of het wordt te duur, waardoor er misschien wel nieuwe afspraken komen. Het hangt boven alles af van de wereldleiders. Dat zag je in de Koude Oorlog met Reagan en Gorbatsjov, die een vertrouwensband ontwikkelden wat in 1987 uiteindelijk leidde tot het INF-verdrag."

Hoe dan ook is de nieuwe raket van de Russen slecht nieuws voor de mondiale veiligheid, zegt Van der Meer. Hij wordt er als Europeaan "best somber" van. "Wij zitten precies tussen al die wereldmachten in en de kans op escalatie wordt alleen maar groter. Als zo'n wapen per ongeluk wordt afgevuurd, heb je eigenlijk meteen een wereldoorlog. Zo'n hypersonisch wapen is niet meer af te remmen."

De gevolgen zijn dan meteen gigantisch, zegt Van der Meer. Daarbij verwijst hij naar een recent onderzoek van de Amerikaanse Princeton-universiteit. Onderzoekers simuleerden daar een situatie waarin Rusland een raket met kernkop als waarschuwing had gelanceerd. In de vijf daaropvolgende uren zouden in de VS, Rusland en NAVO-landen meer dan 91 miljoen doden en gewonden vallen.

De universiteit plaatste een animatie van het onderzoek op YouTube:

"Bij dit soort wapens heb je niet meer de tijd om een foutje te herstellen", zegt Van der Meer. "Het zijn allemaal leuke ontwikkelingen voor de wapenindustrie, maar het is slecht nieuws voor de rest van de wereld."