'Áls de Green Deal doorgaat, merken we er heel veel van'
Het is een understatement om de zogenoemde Green Deal van de Europese Commissie (EC) ambitieus te noemen, zeggen deskundigen. De grote vraag is wat er uiteindelijk van terechtkomt.
De komende tijd is er volgens de Commissie jaarlijks 260 miljard euro voor nodig om de Europese Unie te verduurzamen. De CO2-uitstoot moet in 2030 minimaal de helft minder zijn dan in 1990, en in 2050 zijn teruggebracht tot nul. Eurocommissaris Frans Timmermans en Commissie-voorzitter Ursula von der Leyen presenteerden het plan in Brussel.
Een miljoen oplaadpalen
"Als het allemaal doorgaat, gaan we er heel veel van merken", zegt Brussel-correspondent Thomas Spekschoor in Nieuws en Co op NPO Radio 1. "Het idee is bijvoorbeeld dat elk jaar zo'n 2 procent van alle huizen gerenoveerd wordt, zodat er minder warmte verloren gaat."
Ook moeten er in 2025 een miljoen oplaadpalen zijn voor elektrische auto's. Maar dat is volgens politicoloog en jurist Sanne Akerboom een van de weinige concrete maatregelen in het plan. "Dit is echt een agenda waarvan de details de komende jaren moeten worden uitgewerkt."
Zowel politiek als juridisch zijn er nog veel hordes te nemen, zegt ook Mendeltje van Keulen, lector Europa aan de Haagse Hogeschool. "Het is een buitengewoon veelomvattend plan. En op dit moment ook niet meer dan dat." Ze verwacht dat er nog vele jaren overheen gaan voordat alles eventueel in wetten is vastgelegd en geïmplementeerd is.
Van Keulen: "Je moet begrijpen dat Von der Leyen vandaag haar moment heeft willen grijpen. Er is eigenlijk een grote veegactie geweest op de bureaus van alle Europese ambtenaren om te kijken wie er nog iets in voorbereiding heeft wat te maken heeft met het thema groen. Dat hebben ze bij elkaar gedaan met een nietje erdoor en dat pakketje is vandaag gepubliceerd."
Morgen onderhandelen de EU-leiders in Brussel over het plan. Volgens correspondent Spekschoor zal er onder Oost-Europese landen kritiek zijn op in ieder geval de financiële kant van de ambitie van de Europese Commissie. En dat terwijl de lidstaten er unaniem mee akkoord zullen moeten gaan.
"Er hoeft dus maar één land tegen te stemmen en dan valt het hele plan in duigen", zegt Spekschoor. "En dan moet er weer opnieuw onderhandeld worden."
Haalbaar?
De haalbaarheid van de voornemens verschillen per thema, zegt energietransitie-onderzoeker Akerboom. Zo kunnen er volgens haar in theorie wel een miljoen oplaadpalen komen in vijf jaar tijd. Maar daar moet wel naar gekeken worden in samenhang met de netcapaciteit. Met andere woorden: kan het elektriciteitsnetwerk wel genoeg groene stroom leveren? "In Nederland lopen we op sommige plekken al tegen grenzen aan."
Nu is de EU volgens haar wel de ideale speler om dit grensoverschrijdend te regelen. En ze vindt het opvallend dat de Europese Commissie op veel meer terreinen dan voorheen inzet op verduurzaming.
"Het is bijvoorbeeld voor het eerst dat er wetgeving zou komen voor de renovatie van bestaande gebouwen. Heel veel bestaande wetgeving is alleen gericht op nieuwe gebouwen. En het valt ook op dat het emissiehandelssysteem wordt uitgebreid naar de maritieme sector."
Leiderschapsrol
Milieuorganisatie Greenpeace vindt de gepresenteerde plannen niet ver genoeg gaan. Die stelt dat de uitstoot in 2030 met twee derde omlaag moet zijn gebracht, in plaats van de 50 tot 55 procent waar de Europese Commissie op mikt.
Volgens minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes pakt de EU met het plan juist de leiderschapsrol in de wereldwijde aanpak van klimaatverandering.
