'Green deal': Timmermans wil haast maken in strijd tegen klimaatverandering
Het gaat niet snel genoeg, het moet sneller. Dat is het motto van de Green Deal, die Eurocommissaris Frans Timmermans vandaag presenteert. De urgentie is hoog, maar er zijn ook grote kansen, zo schrijft hij in de inleiding.
Daarom wil hij onomkeerbare maatregelen nemen en veel geld uittrekken om de economie groener te maken. In totaal is de komende tijd 260 miljard euro nodig per jaar. "Een kwart van de EU-begroting", zo staat te lezen in de tekst.
De plannen moeten nog worden goedgekeurd door de Europese leiders. Die steunen wel het doel om te komen tot nul uitstoot in 2050, maar zijn het niet allemaal eens met de snelheid die Timmermans nu wil maken. Morgen vergaderen de EU-leiders in Brussel over de Green Deal. Ook het Europees Parlement en de nationale parlementen moeten de voorstellen nog bespreken.
Dwingende maatregelen
De Green Deal, die in recordtijd door de nieuwe Europese Commissie is opgesteld, is een soort spoorboekje, een roadmap, waarin staat welke maatregelen wanneer worden genomen. In 2030 moet de CO2-uitstoot minimaal met 50 procent zijn teruggedrongen en het liefst met 55 procent.
Om dat te bereiken komt er een klimaatwet met dwingende maatregelen voor alle EU-lidstaten. Timmermans en zijn medewerkers willen het merendeel van de maatregelen met een zogenoemde gekwalificeerde meerderheid nemen, waardoor de klimaatvoorstellen niet door een veto van een lidstaat tegengehouden kunnen worden.
Het jaar 2030 is leidend. Elk jaar zal worden gemeten of het reductie-doel gehaald kan worden en in de zomer van 2021 worden extra maatregelen genomen als de CO2-uitstoot onvoldoende is afgenomen. Een van de mogelijkheden is een manier van rekeningrijden. Timmermans wil daar de politieke discussie over aangaan.
De vervuiler betaalt: auto's, vrachtwagens en vliegtuigen moeten vanaf 2021 betalen als ze CO2 uitstoten. Deze zogenoemde CO2-rechten zijn beperkt (ze kunnen op een speciale markt worden gekocht) en worden in de visie van de Commissie steeds duurder. Grote industrieën hebben nu al van die rechten.
Uiteindelijk hoopt Timmermans dat een deel van de rekening via die CO2-rechten betaald kan worden, omdat 20 procent van de opbrengst naar de kas van de EU vloeit. Verder speelt de Europese Investerings Bank (EIB) een grote rol in het klimaatplan. De komende jaren moet de helft van de investeringen van de EIB groen zijn. Ook hoopt de Europese Commissie een deel van het statiegeld op plastic, dat de komende jaren in de EU wordt ingevoerd, te krijgen.
Vervuilende fabrieken
Het gaat om het welzijn van de burgers, zo staat te lezen in de Green Deal, maar dat welzijn is niet alleen een schoon milieu, maar gaat ook over mensen die in vervuilende fabrieken of steenkolenmijnen werken. "Daar moeten goede afspraken over worden gemaakt, anders mislukt de Groene Deal."
En om te voorkomen dat Europa wel maatregelen neemt, maar de rest van de wereld wel CO2 blijft uitstoten, komen er extra heffingen voor landen die onvoldoende aan het klimaat doen.
Een greep uit de plannen:
- Energie is voortaan schoon. Geen kolen meer, gas alleen als de CO2 wordt afgevangen, meer wind (vooral op zee).
- De energie-intensieve industrieën zoals de staal-, chemie- en cementindustrie zijn onmisbaar voor de Europese industrie, maar moeten versneld minder CO2 uitstoten.
- Er komt een Groen Europees Industrieplan.
- De Commissie pakt 'groenwassen' aan, dat zijn programma's waarmee vliegreizen of autoritten gecompenseerd kunnen worden. Er komen heldere criteria voor de manier waarop de ecologische voetafdruk te compenseren valt. Het is nu te veel een wildgroei aan programma's die allemaal beloven groene investeringen te doen, maar in de praktijk niet allemaal even groen zijn.
- De komende jaren worden meer waterwegen en rails aangelegd om een substantieel deel van het wegvervoer via water en spoor te laten lopen.
- Vervoer over zee (de korte afstand) wordt gestimuleerd.
- In 2025 wil de Europese Commissie een miljoen laadpalen, die zijn nodig voor 13 miljoen auto's met lage uitstoot (hybride) of nul uitstoot (volledig elektrisch).
- De uitstoot moet vooral in de steden omlaag.
- Bedrijven moeten hun groene investeringen zichtbaarder maken in de jaarverslagen.
- Er komt extra onderzoeksgeld om klimaatoplossingen te vinden.
- Elk nieuw Europees plan moet een groen stempel krijgen. Dat wordt de groene eed genoemd: 'Do no harm.'
- De bossen hebben onderhoud nodig en er moeten veel nieuwe bomen geplant worden; in enkele media is een aantal van 2 miljard genoemd.
- De bouw heeft een renovatiegolf nodig. Dat kost energie in de vorm van zand, cement en grind, maar levert heel veel energiebesparing op. Het gaat om minstens 50 miljoen huishoudens die nu moeite hebben om hun woning warm te houden, omdat er te veel energie weglekt.
