Klimaattop met Spaans enthousiasme neergezet: 'Iedereen wilde meedoen'

• Rop Zoutberg

  correspondent Spanje

Hier en daar zal de verf niet droog zijn. Maar dit is waar de Spanjaarden in uitmunten: zonder veel voorbereiding iets gigantisch uit de grond stampen. Zoals de klimaattop, die vandaag begint.

Aan enthousiasme ontbreekt het niet. "Nadat we bekendmaakten dat de top naar Madrid kwam, kregen we hulp van deelstaten, gemeentes, bedrijven. Iedereen wilde meedoen", glimt Teresa Ribera, de Spaanse milieuminister.

In minder dan een maand zet Spanje een milieuconferentie voor 25.000 deelnemers neer, die begon met de weigering van Braziliës president Bolsonaro om de vergadering in zijn land te houden. De karavaan verplaatste zich naar Chili, tot daar grote sociale onrust een streep door de plannen zette.

"Kort daarna kwam het bericht dat president Trump zijn land definitief schrapte uit het Akkoord van Parijs. Tegenover die scepsis besloten we snel dat Spanje die conferentie moest overnemen", zegt Ribera. "Het mag niet mislukken. We kunnen niet anders meer dan heel activistisch optreden."

Wat helpt is dat de milieuconferentie in de enorme beursgebouwen bij de Madrileense luchthaven Barajas wordt gehouden. Delegaties kunnen daardoor razendsnel reizen naar de hallen die voor de top worden gebruikt.

De ruimtes dragen tijdelijk de namen van Chileense steden en zijn opgesplitst in blauwe en groene delen. Het blauwe gedeelte is voor de landen en instituties. Groen voor de milieugroepen en andere organisaties.

Rutte en Wiebes namens Nederland

Delegaties uit 196 landen komen naar Madrid en vooral de openingssessie wordt een zware beproeving voor de veiligheidsdiensten. Zeker vijftig regeringsleiders komen naar de opening van COP25 (dat staat voor Conference of the Parties). Veel aandacht zal de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen trekken, die haar eerste werkdag in Madrid heeft.

VN-baas António Guterres loopt er rond en ook de Amerikaanse Huis-voorzitter Nancy Pelosi zal nadrukkelijk aanwezig zijn. Ze maakt met haar komst een statement tegen de milieupolitiek van president Trump. Voor Nederland is premier Rutte op de conferentie. In de tweede week onderhandelt minister van Economische Zaken en Klimaat Wiebes mee over regels die het Klimaatakkoord goed moeten laten werken.

"We staan voor een uitdaging waarvan de generaties die na ons komen de effecten merken, en het is niet voldoende meer alleen mooie akkoorden te ondertekenen", zegt milieuminister Ribera tijdens een ontmoeting met buitenlandse correspondenten. "De afspraken die we in Parijs maakten (om de stijging van de temperatuur te beperken tot ruim beneden de 2 graden, red.) moeten worden uitgevoerd. Het vraagt om actie omdat die klimaatdoelen nog lang niet worden gehaald. We moeten meer doen en in kortere tijd."

Buiten de congreshallen maken milieugroepen zich gereed. Vrijdag wacht Madrid een scholierenprotest met zeker 100.000 deelnemers. Ook de Zweedse milieuactivist Greta Thunberg komt daarvoor naar Spanje. "We hebben voor elkaar gekregen dat ecologie, milieu en klimaat weer op de sociale agenda staan. Dat kan ook niet anders. De klimaatcrisis raakt alle hoeken van de samenleving", zegt Laura Laguna, een van de organisatoren van het protest.

Ze is niet al te optimistisch over de uitkomsten van de milieutop en de pogingen van grote instituties het jongerenprotest in te lijven. "Politieke partijen, bedrijven en organisaties willen nu iets van ons. En dat is meteen ook gevaarlijk, omdat ze via ons iets willen winnen. Ik nodig die partijen en bedrijven uit om stappen te zetten, als ze zo geïnteresseerd in ons zijn. Wat we niet willen, is dat ze via ons hun straatjes schoonvegen."

Genoeg laadpalen?

Maar het is nog de vraag of Greta Thunberg op tijd voor de demonstratie in Madrid is. De Zweedse activiste vaart momenteel de Atlantische Oceaan over en heeft twee derde van de reis erop zitten. Het is vooral onduidelijk hoe ze na aankomst in Lissabon, verder reist. Het deelstaatbestuur van Extremadura bood Thunberg een elektrische auto aan, maar die kan zomaar stranden vanwege het gebrek aan laadpunten op de route naar Madrid.

Ook keerden Spaanse milieuactivisten zich tegen de lithium batterijen in de aangeboden auto, omdat voor deze delfstof een berg in Cáceres wordt afgegraven.

Een staking van de Madrileense metro is wel op het laatste moment afgeblazen na toezeggingen aan de vakbonden. De rest van het openbaar vervoer houdt nog vast aan een voor dinsdag geplande staking en demonstratie. Ook die zijn allemaal heel Spaans.