'Gelekte Chinese partijdocumenten tonen systematische repressie Oeigoeren'
De Chinese overheid onderdrukt met een zorgvuldig uitgedacht plan op systematische wijze Oeigoeren in de noordwestelijke autonome regio Xinjiang. Dat blijkt uit 403 pagina's aan interne overheidsdocumenten, die zijn gelekt naar de Amerikaanse krant The New York Times.
Volgens de krant is het een van de grootste lekken vanuit het communistische land in decennia. In de documenten zit onder meer een handboek voor overheidspersoneel, waarin wordt uitgelegd hoe ze moeten antwoorden op vragen van familieleden van Oeigoeren die plots zijn gedeporteerd naar een detentiekamp.
"Ze zijn in een trainingsschool van de overheid", moet een ambtenaar bijvoorbeeld zeggen tegen een student als hij bij thuiskomst een leeg huis aantreft. Verder moet hij benadrukken dat zijn familieleden niet in gevangenschap leven, maar dat het gedrag van de student wel invloed kan hebben op hoe lang ze wegblijven.
Volgens correspondent Sjoerd den Daas laten de documenten het ware gezicht zien van de regerende communistische partij:
Volgens experts zitten ruim een miljoen Oeigoeren vast in detentiekampen. Peking ontkende lange tijd het bestaan van de kampen voor de islamitische etnische minderheid, maar onder andere door satellietbeelden was dat niet langer vol te houden. China spreekt daarom tegenwoordig van 'vrijwillige herscholingskampen', waar terrorisme wordt bestreden.
Volgens mensenrechtenorganisaties worden de Oeigoeren in de kampen gehersenspoeld en gemarteld, niet zelden met de dood tot gevolg. In augustus kondigden tientallen Nederlandse Oeigoeren nog aan de Chinese overheid aan te klagen. Ze zijn het zat om geïntimideerd te worden door Peking en hopen dat hun aangiftes de Nederlandse overheid aanzetten om druk uit te oefenen op China.
Vorige maand legde de VS nog aan een onbekend aantal Chinese regeringsfunctionarissen en leden van de Communistische partij reisverboden op vanwege de behandeling van Oeigoeren in het land.
NOS op 3 maakte onderstaande uitlegvideo over de situatie van de Oeigoeren in Xinjiang:
Uit de gelekte documenten van The New York Times blijkt dat China in 2014 een systematisch onderdrukkingsplan opzette, nadat Oeigoerse militanten bij een aanslag 31 mensen doodstaken bij een treinstation in de stad Kunming. President Xi zou toen in een interne toespraak hebben gezegd dat er "geen genade" getoond mocht worden en "alle middelen van de dictatuur" ingezet moesten worden.
Vanwege zorgen over het toenemende aantal terreuraanslagen in de rest van de wereld en een nieuwe, ijverige regiobaas in Xinjiang groeiden de interneringskampen. Die hardere koers leidde alleen ook tot onvrede binnen de Communistische Partij, wat uiteindelijk mogelijk heeft geleid tot het lekken van de documenten.
'Ongekend specifiek'
Correspondent Sjoerd den Daas noemt de gelekte documenten "ongekend specifiek", omdat partijdiscussies in China normaliter binnenskamers blijven. "Maar deels bevestigt het zaken die we al weten: dat Chinese bureaucraten mensenrechten van ondergeschikt belang vinden en 'veiligheid' voorop stellen."
Volgens Den Daas blijkt uit de documenten verder dat er de afgelopen jaren "ongenadig" afgerekend is met iedereen die aan de gekozen koers rond de Oeigoeren twijfelde. Zo zijn er onder meer lokale ambtenaren gevangengezet.
"En dat van de 400 gelekte pagina's aan documenten liefst 96 bladzijden zijn gewijd aan speeches van Xi, onderstreept nog maar eens dat de repressiecampagne in Xinjiang chefsache is."
