'Ik maak je dood' is in de jeugdzorg nog een nette bedreiging

• Mitchell van de Klundert en Remco Andringa

  redacteuren Binnenland

"Je naam en toenaam komen op sociale media. Ik vind je nog wel een keertje."

Teksten zoals hierboven en nog veel heftiger, maar ook spraakberichten, en filmpjes van doorgeladen pistolen of van een rat die wordt geëlektrocuteerd en platgetrapt. Jeugdzorgmedewerkers ontvangen dit soort bedreigingen dagelijks van boze cliënten en hun ouders.

Ook tijdens het werk worden jeugdbeschermers en reclasseringsmedewerkers uitgescholden, bedreigd en krijgen ze zelfs te maken met fysiek geweld. Verder worden namen, foto's en adressen van medewerkers actief gedeeld in verschillende Facebook-groepen. "Met Hemelvaart stond-ie ineens in mijn tuin", zegt een medewerker over een 'huisbezoek' door een boze vader.

Jeugdzorginstellingen luiden vandaag gezamenlijk de noodklok vanwege de agressie en bedreigingen. In een brief aan de politiek eisen ze maatregelen om medewerkers beter te kunnen beschermen.

'Dit moet stoppen'

De NOS sprak met verschillende medewerkers van de William Schrikker Stichting, die landelijk jeugdbescherming en jeugdreclassering biedt. Een aantal medewerkers wil met naam en op beeld hun verhaal vertellen. Ze weten dat dit kan betekenen dat bedreigingen toenemen.

"Het moet gewoon echt stoppen", zegt Corinne Bijsterbosch, werkzaam in de regio Arnhem. "Al tweeëntwintig jaar zit ik in de jeugdbescherming, maar het wordt steeds erger. Ik moest laatst een werknemer van een zaak afhalen, omdat werd gezegd: 'We gaan een feestje houden bij je thuis en branden de boel plat, jij kunt nooit meer je werk doen'."

"Dit werk stopt niet als het 17.00 uur is geweest en je bent die dag met de dood bedreigd of kankerhoer genoemd. Dat neem je mee naar huis. Uit mijn team zijn ook mensen vertrokken vanwege de bedreigingen, ze willen de dreiging niet voor hun eigen gezin."

Drie medewerkers vertellen over de bedreigingen die ze krijgen:

"Echt van alles krijgen mijn mensen over zich heen", zegt Manuela Spape, gebiedsmanager in de regio Rivierenland. "Vaak staat de Whatsapp helemaal vol en is 'Ik maak je dood' is eigenlijk nog een nette bedreiging."

"Het neemt de laatste jaren echt heel extreem toe. Ik heb twintig medewerkers onder mij, en iedereen wordt iedere week wel bedreigd." Zelf krijgt Spape nog altijd bedreigingen van ouders van wie ze jaren geleden kinderen uit huis moest plaatsen. "Ik heb meldingen op mijn eigen adres gehad, met teksten als 'ik vind je wel'. Het is echt heftig."

Douchekop

Wat Reinier Merison het meest schokte was een doos met een douchekop en een brief met verwijzing naar Auschwitz en de SS. "Dat hakt er samen met de tientallen andere dreigbrieven van deze vader behoorlijk in", vertelt de jeugdzorgwerker die werkt in de regio Rotterdam-Rijnmond.

Hij begeleidde een gezin met jonge kinderen, waarbij de ouders uit elkaar waren en een omgangsregeling met de vader was opgezet. Die regeling werd tijdelijk stopgezet omdat er te veel ruzie werd gemaakt. Daarna begon de vader met de bedreigingen.

Merison nam het gevoel van dreiging mee naar huis. "Je hoopt niet dat zo'n man een keer voor je deur staat. Je gaat dan opletten met boodschappen doen. Tegen mijn familie zei ik dat ze hun Facebookpagina goed moeten afschermen, je wilt niet dat mensen bij ons kunnen uitkomen."

Er werd uiteindelijk aangifte gedaan en de vader moest voorkomen, maar hij kwam er zonder straf van af. "Dat was moeilijk en je vraagt je af waar je het voor doet. Maar het antwoord is dat je toch soms, echt heel soms, bij dit werk het verschil kan maken voor kinderen."

Blauwe plekken

Lang niet alle medewerkers wilden openlijk praten over wat ze meemaakten. Veel jeugdbeschermers en reclasseringsmedewerkers willen alleen anoniem met de NOS praten, uit angst voor nieuwe bedreigingen.

Een van hen vertelt hoe ze een uit huis geplaatst meisje begeleidde en tijdens een bezoekregeling werd aangevallen door een van de ouders. Hij was het niet eens met een terechtwijzing.

"De man begon te schreeuwen, sloeg me in het gezicht en schopte me daarna", vertelt ze. "Ik heb er blauwe plekken en een kneuzing aan over gehouden. Daarmee heb ik nog geluk gehad."

De man bedreigde haar vervolgens ook via sociale media. "Mijn foto werd gedeeld met de vraag wie mij kende en waar ik woonde. Hij zei dat hij me wilde doodmaken."

De medewerkster voelde zich zowel thuis als op het werk onveilig en was maanden uit de running. "Ik werk nu helemaal niet meer met ouders die bekend staan om agressie. Dat kan ik nu even niet aan."

Zowel van de mishandeling als de bedreiging deed ze aangifte bij de politie. Daar kreeg ze te horen dat het minstens een half jaar ging duren voor de politie toe zou komen aan onderzoek.

"Dat voelt alsof het niet zo belangrijk is", zegt de medewerkster. "Als je dan hoort dat geweld tegen hulpverleners snel wordt opgepakt, denk ik: zijn wij geen hulpverleners? Wij proberen ook ons werk te doen. Maar van prioriteit merk ik niets."

Weer geseponeerd

Dat merken ook de andere jeugdzorgwerkers waar de NOS mee heeft gesproken. "Ik probeer regelmatig aangifte te doen, maar als je dan weer hoort dat een zaak geseponeerd is, dan is dat heel zuur", zegt Manuela Spape.

Lang niet altijd wordt er aangifte gedaan van een bedreiging, erkent ze. "We begrijpen namelijk dat het erg emotioneel is voor ouders als we bijvoorbeeld de kinderen uit huis moeten plaatsen. We laten het vaak gaan."

"Nee, we doen echt niet bij iedere 'kankerhoer' aangifte", zegt ook Corinne Bijsterbosch. "We werken veel met licht verstandelijk beperkte cliënten en ouders. Zij reageren vanuit hun emotie en dat mag, maar noem ons wel gewoon bij onze naam. Schelden, beledigen, bedreigen en geweld hoort daar niet bij."

"We doen dit ook voor de kinderen. We moeten niet willen dat kinderen in onze maatschappij worden opgevoed met het idee dat het normaal is om iemand voor kankerhoer uit te schelden of erger."