Jeugdzorg wil actie tegen agressie: 'Je bent gewaarschuwd, ik maak je kapot'

• Mitchell van de Klundert en Remco Andringa

  redacteuren Binnenland

Jeugdzorginstellingen luiden gezamenlijk de noodklok over agressie, intimidatie en geweld door cliënten en ouders. In een brief aan het kabinet en de Tweede Kamer eisen ze maatregelen om hun medewerkers beter te kunnen beschermen.

Volgens de instellingen krijgen medewerkers dagelijks te maken met verbale en fysieke agressie, bedreigingen en stalkende cliënten. Ze zeggen nauwelijks steun vanuit de maatschappij en politiek te ervaren voor hun werk.

De brief is opgesteld en ondertekend door de zestien instellingen voor jeugdbescherming en jeugdreclassering in Nederland. In totaal werken er zo'n 4500 mensen. Branchevereniging Jeugdzorg Nederland staat achter de actie.

"Ik maak me echt zorgen", zegt Erik Heijdelberg, bestuurder van de William Schrikker Stichting, een van de ondertekenaars van de brief. "Ik ben bang dat we een keer een belletje krijgen dat werknemers zwaargewond zijn of zelfs erger."

Deze video is een compilatie van de grove en ernstige bedreigingen die medewerkers van de William Schrikker Stichting recent hebben ontvangen (stemmen zijn vervormd):

De medewerkers hebben veel last van 'de digitale schandpaal'. "Ze worden dagelijks met naam en toenaam besmeurd op sociale media en klachtenwebsites", schrijven de instellingen in de brief.

Die aantijgingen zijn vervolgens niet meer van internet af te krijgen. De organisaties zeggen dat het niet lukt om internetbedrijven en providers ertoe te brengen ongewenste of beledigende berichten weg te halen.

Niet verzekerd van politie-assistentie

Ook op de politie kunnen ze niet altijd rekenen, schrijven de instellingen. De politie kampt structureel met personeelstekorten, waardoor de jeugdzorgmedewerkers niet verzekerd zijn van politie-assistentie. Ook zou de politie aangiftes van medewerkers afwijzen.

Mensen die medewerkers belagen, blijven te vaak onbestraft, vinden de instellingen. Het strafrecht schiet volgens hen tekort: "Kinderen en professionals betalen de tol voor de volwassenen die we niet willen of durven vervolgen."

De organisaties vragen om meer erkenning en betere bescherming. Zo zou er een speciaal telefoonnummer moeten komen, dat medewerkers met een publieke taak kunnen bellen als ze zich onveilig voelen en politieassistentie willen. Als het toch misgaat, moeten medewerkers beter worden geholpen, vinden ze.

Ook zou de overheid ervoor moeten zorgen dat internetproviders en sociale media berichten met persoonlijke gegevens van jeugdzorgmedewerkers en bedreigingen meteen verwijderen.

Eerdere afspraken

Twee jaar geleden gaven de instellingen ook al aan te maken te hebben met toenemende agressie. Dat leidde tot gesprekken met minister De Jonge van Volksgezondheid. De minister schreef daarna aan de Tweede Kamer dat er voldoende mogelijkheden zijn voor een effectieve aanpak van agressie. Aangiften van bijvoorbeeld agenten en ambulancemedewerkers krijgen prioriteit en de strafeisen zijn hoger.

Volgens het Openbaar Ministerie geldt dit ook voor jeugdzorgmedewerkers. Maar de zestien instellingen zeggen hier in de praktijk niets van te merken en er ook niet van op de hoogte te zijn.

Boze cliënten

Jeugdzorginstellingen liggen zelf ook geregeld onder vuur. De kinderombudsvrouw constateerde begin dit jaar nog dat de wachtlijsten te lang zijn, dat er te veel verschillende organisaties betrokken zijn bij hulpverlening en dat er te veel administratie bij komt kijken. Een kwart van de instellingen kampt met financiële problemen, bleek onlangs.

Het optreden van de jeugdzorg leidt ieder jaar tot veel klachten en boze cliënten. Vorig jaar kwamen er 18.000 klachten binnen bij een onafhankelijk meldpunt. Die gingen vooral over bejegening, beslissingen en gebrekkige informatie.