Onzekerheid bij Tata Steel: hoe groot is de kans op veel Nederlandse ontslagen?

• Thom Opheikens

  redacteur Economie en politiek redacteur

Er is veel onzekerheid onder het personeel van Tata Steel in Nederland. Gisteren werd duidelijk dat het Europese moederbedrijf flink in het personeelsbestand wil snijden. In Nederland werken zo'n 11.000 mensen voor Tata Steel.

Op dit personeelsbestand moet 170 miljoen euro bezuinigd worden, bevestigt vice-voorzitter Gerrit Idema van de Centrale Ondernemingsraad (COR) van Tata Steel in IJmuiden. Hij schat dat deze bezuiniging bij Tata Steel Nederland 1000 werknemers hun baan kost.

Op een totaal van 21.000 werknemers in Europa zit dus meer dan de helft in Nederland. De rest werkt voor een groot deel in het Verenigd Koninkrijk (8500 werknemers). In Wales staat de op één na grootste staalfabriek van het concern. In onder meer Duitsland, Frankrijk en België werken kleinere aantallen werknemers.

Dit zijn de vestigingen van Tata Steel Europe:

Door deskundigen wordt vaak gezegd dat er ondanks uitdagingen voor de sector (zoals Amerikaanse importheffingen) sowieso vraag is naar staal uit IJmuiden, omdat het van hoogwaardige kwaliteit is. Ook was het onderdeel in IJmuiden winstgevend in 2018, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de al jaren noodlijdende Britse tak. In hoeverre maakt dat wat uit?

"IJmuiden is inderdaad modern vergeleken met andere staalfabrieken", zegt analist Joost van Beek van InsingerGilissen. "Er is ook fors geïnvesteerd in het kader van milieu-eisen. Dat moest ook, want woonwijken zitten er dicht bovenop."

Toch kan het gezien de omvang van de bezuiniging niet anders dan dat ook in IJmuiden flink gesneden wordt. "Ik denk wel dat iedereen staat te klapperen met z'n oren", zegt van Beek. In totaal zou het om een bezuiniging van 830 miljoen gaan, waarvan dus 170 miljoen op personeelskosten.

Dat de Europese auto-industrie in zwaar weer zit, helpt Tata Steel in IJmuiden niet. "Dat is de voornaamste afnemer en die ligt nu op z'n gat", zegt Casper Burgering, die voor ABN Amro de staalsector volgt. Ook de handelsoorlog die de VS voert met Europa en die begon met heffingen op staal, raakt IJmuiden direct én indirect.

Direct omdat Amerikaanse afnemers duurder uit zijn als ze staal uit IJmuiden willen importeren. En indirect doordat meer staal uit onder meer China en Turkije naar Europa komt, vanwege de hoge importheffingen in de VS. Die overvloed leidt hier tot lagere staalprijzen.

Vooral ondersteunend personeel

Hoe bezuinigingen er in IJmuiden uit gaan zien, en of de productie naar beneden moet, is volstrekt onduidelijk. Voorlopig verwacht Gerrit Idema dat vooral het ondersteunende personeel de gevolgen gaat merken. "Het is wel zo dat we echt op de werkvloer redelijk efficiënt zijn", zegt de vice-voorzitter van de COR. Als daar gesneden wordt moet er volgens hem met iets worden gestopt.

Het ondersteunend personeel, zoals HR-personeel, communicatiemedewerkers en IT-mensen, gaat naar verwachting de grootste klappen opvangen. Dat is ook de groep personeelsleden die massaal protesteerden tegen de later afgeketste fusie met Thyssenkrupp, een andere grote Europese staalfabrikant, omdat ze voor hun baan vreesden.

In november wordt er meer duidelijkheid verwacht over de impact van de bezuinigingsmaatregelen.