Grote problemen voor Facebooks digitale munt: is de libra nog levensvatbaar?
Al vanaf het begin is er twijfel en het lukt Facebook tot nu toe niet die weg te nemen. Het sociale netwerk lanceerde het plan voor de libra in juni van dit jaar. Komende week verdedigt topman Mark Zuckerberg het idee voor een digitale munt tegenover het Amerikaanse Congres, maar de lancering lijkt verder weg dan ooit.
Duitsland, Frankrijk en Italië werken aan maatregelen om de komst van de libra naar Europa te verbieden. "De libra is niet welkom op Europees grondgebied. Wij nemen maatregelen met de Italianen en de Duitsers omdat onze soevereiniteit op het spel staat", zei de Franse minister van Financiën gisteren. Ook in Nederland kijken de toezichthouders kritisch naar de munt.
"We kijken met enige zorgen naar de ontwikkelingen", laat toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) aan de NOS weten. "Toezichthouders en centrale banken moeten innovatie niet willen dwarsbomen, maar we zien hier een aantal risico's. Dan moet je denken aan witwassen, terrorismefinanciering en het omzeilen van sanctiewetgeving."
"Je kunt de libra zien als de financiële variant van Uber", zegt Simon Lelieveldt, financieel consultant. "Ze proberen buiten de normale regelgeving om iets te forceren, maar dan wel op een markt met nog veel strenger toezicht dan de taxibranche."
Facebook is in korte tijd de steun kwijtgeraakt van een aantal grote namen. Onder meer betaaldienst PayPal en creditcardmaatschappijen Visa en Mastercard trokken hun steun in. Dergelijke bedrijven gaven het project tot nu toe legitimiteit. In totaal trokken zeven partijen zich terug.
David Marcus, die bij Facebook verantwoordelijk is voor het project, erkende dat het "geen goed nieuws is", maar zei tegelijkertijd dat het niet het einde van het initiatief zou zijn. Het bedrijf houdt er wel rekening mee dat het project niet klaar is voor een lancering in 2020.
Het is volgens Rens van Tilburg, directeur van het Sustainable Finance Lab van de Universiteit Utrecht, niet zo verrassend dat de grote financiële instellingen hun steun hebben ingetrokken. "Facebook is een heel ongelukkig boegbeeld voor de libra." De afgelopen jaren kwam het bedrijf vaak in opspraak, vaak vanwege privacyschendingen.
"En daar zijn de meer gevestigde partijen langzaam maar zeker achtergekomen. Het feit dat Facebook dit ging doen, riep gewoon heel veel weerstand op."
Amerikaanse politici willen Mark Zuckerberg volgende week aan de tand voelen over de libra. Het is pas de tweede keer dat de topman voor een hoorzitting verschijnt, de eerste keer was vanwege het Cambridge Analytica-schandaal.
De extra aandacht lijkt ondertussen ook niet goed te vallen binnen Facebook. "Mensen binnen Facebooks hogere management vragen zich af waarom een nieuwe cryptomunt - inclusief alle bagage die dit met zich meebrengt - nodig is om Facebooks financiële ambities verder te brengen", schreef The Wall Street Journal eerder deze week.
Een beetje mistig
"Facebook kan of wil niet goed uitleggen hoe de libra juridisch in elkaar zit", zegt een bron bij een financiële toezichthouder tegen de NOS. "Op het gebied van witwasrisico's maken ze een voortvarende indruk. Maar het is afwachten of dat echt zo is, hun bedoeling is een beetje mistig. We hebben veel meer informatie nodig. We hebben nog geen goede antwoorden gezien op onze vragen."
De vraag is hoe het nu verder gaat. Zuckerberg zal komende week Amerikaanse politici alsnog proberen te overtuigen dat het kan werken. Consultant Lelieveldt verwacht dat de topman erop gaat wijzen dat als Facebook niet met zo'n initiatief komt, de concurrentie uit China komt en dat ze dus blij moeten zijn met het idee.
"Elke munt waar Facebook de leiding over heeft, zal niet of nauwelijks levensvatbaar zijn.
Zuckerberg zal ook - net als eerdere keren - vermoedelijk benadrukken dat de libra alleen van start gaat in de VS en Europa, als de toezichthouders daarmee akkoord gaan.
"Elke munt waar Facebook de leiding over heeft, zal niet of nauwelijks levensvatbaar zijn", zegt Van Tilburg. "Maar het hele idee dat er een vorm van digitale cash komt, is dat wel." De econoom kan zich voorstellen dat de overgebleven partijen met de libra doorgaan, "maar ik kan me niet voorstellen dat het ook succes zal hebben".
DNB wil geen uitspraak doen over de toekomst van de munt. Of de libra er komt of niet? Dat is koffiedik kijken, zegt men daar.
