Kan Dutroux vervroegd vrijkomen? België wacht in spanning af

Kan kinderverkrachter en -moordenaar Marc Dutroux, vijftien jaar na zijn veroordeling, vervroegd vrijkomen? Die vraag houdt België bezig. Experts denken dat de kans op vervroegde vrijlating klein is.

Vandaag verschijnt Dutroux voor een zitting achter gesloten deuren in de gevangenis van Nijvel. Zijn advocaten hopen op een nieuwe psychiatrische beoordeling van hun cliënt. Dat is de eerste stap richting vervroegde invrijheidstelling. Over twee weken neemt de rechtbank een beslissing over het verzoek van de advocaten. Vijf rechters moeten tot een unaniem oordeel komen.

Dutroux (62) werd in 2004 tot levenslang veroordeeld voor het ontvoeren, opsluiten en seksueel misbruiken van zes meisjes in 1995 en 1996 en het vermoorden van vier van hen.

Bekijk hier een terugblik op de zaak Dutroux:

Dutroux zit sinds 1996 vast. Omdat een levenslange gevangenisstraf in België neerkomt op dertig jaar cel, en gedetineerden al eerder om vervroegde vrijlating mogen vragen, moeten rechters zich vandaag buigen over zijn verzoek. Zijn advocaten willen dat hun cliënt in 2021 onder voorwaarden vrijkomt. Hij zou dan 25 jaar hebben gezeten.

'Kans op vrijlating bijzonder klein'

Experts achten de kans op vrijlating klein. "Ik vermoed dat Dutroux nooit zal vrijkomen. Destijds is vastgesteld dat het gaat om een persoon met kenmerken van een psychopaat, die geen kans maakt op genezing", zegt Joachim Meese, strafrechtadvocaat en hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen. "Het recidivegevaar lijkt me te groot."

Mocht de rechter het verzoek van de advocaten toewijzen, moeten vijf psychiaters inschatten wat de kans op recidive is. "Het beeld hier is dat Dutroux iemand is die niet tot schuldinzicht is gekomen of berouw heeft getoond."

De kans dat psychiaters tot een ander inzicht zullen komen, is volgens Meese "bijzonder klein". Bovendien moet er een plan zijn voor na zijn vrijlating. "Zo moet hij een vaste verblijfplaats hebben en een doel in zijn leven. Toch is het psychiatrisch onderzoek de belangrijkste horde voor de verdediging."

In 2013 verscheen Dutroux al eens voor de rechtbank. Toen werd zijn verzoek tot vervroegde vrijlating afgewezen.

Kernpsychopaat

Ook de Vlaamse journalist Douglas De Coninck denkt niet dat Dutroux veel kans maakt op een nieuw onderzoek en vervroegde vrijlating. De Coninck volgt de zaak-Dutroux vanaf het begin en schreef er drie boeken over. "Dutroux wil afkomen van het label kernpsychopaat. Dat is iemand die bijvoorbeeld helemaal geen gevoel voor humor heeft", zegt hij in radioprogramma Met het Oog Op Morgen.

"De wetenschap is nog niet zover dat men dat soort mensen kan behandelen. Er bestaat geen therapie of medicatie voor. We moeten ook niet vergeten dat hij al eens eerder is veroordeeld voor kindontvoeringen", zegt De Coninck. "Nabestaanden zeggen: het is bijna een statistische wetmatigheid dat als je hem over een paar maanden vrijlaat, hij opnieuw direct een plan heeft om te doen wat hij eerder heeft gedaan."

Witte Mars

In België is de zaak nog altijd een nationaal trauma. Elke stap wordt op de voet gevolgd. "De zaak-Dutroux staat bij iedere Belg in het geheugen gegrift", zegt Meese. "Het heeft iedereen enorm aangegrepen en sloeg in als een bom. Zo werd er destijds een grote demonstratie georganiseerd."

Op 20 oktober 1996, enkele maanden na de arrestatie van Dutroux, riepen in Brussel 300.000 mensen in de zogeheten Witte Mars op tot een strenger rechtssysteem om kinderen beter te kunnen beschermen. "Marc Dutroux heeft ons geconfronteerd met een absoluut amateuristisch politieapparaat", zegt De Coninck. "Als gevolg van de mars werden er wetswijzigingen doorgevoerd en kregen slachtoffers meer rechten in het strafproces", legt Meese uit.

Ook de vervroegde vrijlating in 2012 van Michelle Martin, de ex-vrouw van Dutroux die weet had van de gruweldaden, leidde tot beroering. "Haar vrijlating was een groot thema", zegt De Coninck. "Ze vindt nu moeilijk haar plek in de maatschappij. Op sociale media zie je steeds foto's van haar voorbijkomen. Ze wordt voortdurend achtervolgd."

Eind vorige maand kwam ook Michel Lelièvre, een van de handlangers van Dutroux, na 23 jaar vervroegd vrij onder strikte voorwaarden. "Het is niet zo dat mensen in België daartegen betogen. Lelièvre is geen psychopaat, maar een sukkelaar, die aan de heroïne zat en met Dutroux de slechtst mogelijke persoon tegen het lijf is gelopen."

Brief nabestaanden

Slachtoffers en nabestaanden zagen de vrijlating van Martin en Lelièvre met lede ogen aan. Ze willen de vervroegde vrijlating van Dutroux koste wat kost voorkomen en vinden dat ze te weinig worden betrokken bij het proces. In een brief, gepubliceerd in La Dernière Heure, schrijft advocaat Georges-Henri Beauthier dat te weinig naar de nabestaanden wordt geluisterd. De brief is ondertekend door Laetitia Delhez, een van de twee meisjes die het overleefden, en Jean-Denis Lejeune, vader van de vermoorde Julie.

Aanstaande zondag, precies 23 jaar na de Witte Mars, staat een Zwarte Mars gepland. Betogers willen zo hun onvrede uiten met de vervroegde vrijlating van Lelièvre en het verzoek van Dutroux.