Commissie: bescherming Nederlands cultureel erfgoed onvoldoende

Nederlands cultureel erfgoed wordt onvoldoende beschermd. Dit concludeert een onafhankelijke commissie onder leiding van oud-D66-leider Alexander Pechtold. Volgens de commissie is minister Van Engelshoven te terughoudend bij het aanwijzen van kunstwerken die bescherming nodig hebben.

De afgelopen maanden is onderzocht in hoeverre de huidige wetgeving voldoet en of de aanwijzingscriteria voor de lijst met beschermd erfgoed nog adequaat zijn. De commissie, ingesteld door de Raad voor Cultuur, vindt dat de wettelijke bescherming van cultuurgoederen op dit moment alleen goed geregeld is op papier. In de praktijk is de bescherming onvoldoende en ook is er sprake van te weinig transparantie.

Het advies Van terughoudend naar betrokken wordt vandaag overhandigd aan minister van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Hobby en lobby

Op dit moment berust de lijst met cultuurgoederen van nationaal belang volgens de commissie te veel op "hobby en lobby". De minister bepaalt wat er uiteindelijk op de lijst van cultureel erfgoed hoort, maar is hier inmiddels terughoudender in.

Het huidige beleid gaat er volgens de commissie bovendien ten onrechte van uit dat de zogenoemde Collectie Nederland 'af' is. Dat is volgens de commissie "risicovol", zeker in vergelijking met omringende landen waar de regels beter op orde zijn.

"De Collectie Nederland is per definitie nooit af. Niet alleen de Rembrandts en Van Goghs van vroeger, maar ook de werken van nu en de toekomst zijn het beschermen waard", stelt de adviescommissie.

Bewuster aanwijzingsbeleid

Volgens de commissie is het noodzakelijk dat er een bewuster aanwijzingsbeleid komt. Een duidelijke visie op wat wel en niet behouden moet blijven, is daarbij van belang. Het beleid moet worden ingesteld aan de hand van advies van onafhankelijke deskundigen.

Bovendien wil de adviescommissie dat eigenaren van aangewezen cultureel erfgoed ook een op maat geboden tegenprestatie kunnen krijgen. Vragen over restauratie, verzekering en fiscale aspecten zullen op die manier beter aan bod komen.

Prinses Christina en Sotheby's

Het advies is aangevraagd na ophef rond de verkoop van een tekening van Peter Paul Rubens door de recent overleden prinses Christina. De verkoop vond begin dit jaar plaats op de veiling van Sotheby's in New York. De tekening, waar ook Nederlandse musea belangstelling voor hadden, bracht ruim 6 miljoen euro op.

De commissie stelt dat de ophef voorkomen had kunnen worden als er een duidelijke visie was geweest op de Collectie Nederland. Op de vraag of de tekening voor Nederland behouden moest blijven, kon aan de hand van het huidige beleid geen duidelijk antwoord worden gegeven.