Stikstofactivist ziet te weinig actie, boeren en automobilisten juist te veel

Te weinig ambitieus, of juist te "verstikkend": waar de meeste politieke partijen lovend zijn over de adviezen die de commissie van Remkes vandaag presenteerde, zijn de reacties uit het veld minder positief. Maar de redenen hiervoor zijn nogal uiteenlopend.

Milieuactivist Johan Vollenbroek, een van de mensen die de stikstofkwestie naar de Raad van State - de hoogste bestuursrechter - brachten en daarmee de zaak op scherp zetten, zegt dat de uitgangspunten van Remkes goed zijn. Maar veel verder reikt zijn lof niet. "Ik mis een heleboel belangrijke maatregelen die genomen kunnen worden."

Hij somt op: het vliegverkeer inperken, het bijbouwen van megastallen verbieden, een stop zetten op biomassacentrales en het sluiten van kolencentrales. Ook de suggestie van Remkes om de maximumsnelheid van het verkeer te beperken, vindt hij te voorzichtig. "Waarom alleen bij natuurgebieden, en niet door heel Nederland? Daar had hij veel concreter in kunnen zijn."

Onze verslaggever keek vanmiddag met Vollenbroek naar de presentatie van de commissie-Remkes:

Op dat vlak klinkt er ook kritiek van de ANWB, maar dan in tegenovergestelde richting. De bond voelt niets voor het verlagen van de maximumsnelheid. Bij monde van directeur Frits van Bruggen: "Denken het stikstofprobleem op te lossen met een snelheidsverlaging is een gedachtefout".

De belangenorganisatie meent dat het verlagen van de snelheid op de weg maar heel weinig effect op de uitstoot van stikstof. "Onze ANWB-leden houden zowel van landschap, als van de natuur en we zijn ook graag met de auto op pad. Iedereen voelt dat het ingewikkeld is. We denken dat de impact van een snelheidsverlaging heel erg gering is."

Van Bruggen ziet in de stekkerauto het ei van Columbus. "We denken dat het een generatie kan duren om het stikstofprobleem in het verkeer op te lossen. Als straks iedereen elektrisch rijdt, is er geen stikstofprobleem."

Dit zijn de maximumsnelheden nu; de paarse vlekken zijn natuurgebieden:

Oud-VVD-politicus Johan Remkes had van het kabinet de opdracht gekregen om te onderzoeken hoe de impasse na de Raad van State-uitspraak over stikstofcompensatie kon worden doorbroken. Vanwege die uitspraak uit mei zijn duizenden bouwprojecten in de knel gekomen en zijn veel vergunningen geblokkeerd.

LTO Nederland, de grootste lobbyorganisatie voor boeren, denkt dat Remkes' aanbevelingen dit niet zullen veranderen. De organisatie noemt Remkes' plannen "voorstellen voor verstikkend beleid" en vreest dat Nederland "op slot blijft" als de adviezen worden opgevolgd.

De organisatie heeft vooral bezwaar tegen het voornemen om bestaande reductiemaatregelen af te dwingen. Ook is LTO somber over het vergunningenbeleid. "In plaats van lef en leiderschap te tonen is het adviescollege vastgelopen in juridische angst. Duizenden boeren wiens vergunning of melding is ingetrokken verkeren daardoor nog steeds in grote onzekerheid over de toekomst van hun bedrijf," zegt Marc Calon, voorzitter van LTO.

Ook Bouwend Nederland oordeelt hard over het rapport. "Ik ben verbaasd dat het Adviescollege het bouwproces noemt als één van de hoofdveroorzakers van stikstofuitstoot. Dat is niet waar", claimt voorzitter Maxime Verhagen.

Hij hekelt het feit dat de commissie het verduurzamen van het bouwproces als oplossing voor de korte termijn noemt. "Alle kaarten hierop inzetten, vergroot de woningnood en de tijd die we in de file zitten. Het maakt het halen van de doelen uit het klimaatakkoord nog ingewikkelder. Dit levert jaren verdere vertraging op en duwt een sector die net is hersteld van de vorige crisis opnieuw de afgrond in."

Lange termijn

Er klinken ook positieve woorden: zo onderschrijft milieuorganisatie Natuur en Milieu de maatregelen die de commissie voorstelt.

Op de langere termijn, waarvoor Remkes volgend jaar met een nieuw advies komt, ziet de organisatie meer mogelijkheden. "De stikstofuitstoot kan ook omlaag door meer maatregelen voor schone mobiliteit, stevige emissiereductiedoelen voor de luchtvaart, concrete reductiedoelen voor landbouw, door verplicht scheiden van mest en urine in stallen en aanpak van biomassacentrales", zegt directeur Marjolein Demmers. "Nederland hoeft niet op slot als we het stikstofprobleem goed aanpakken."