'Uitspraak Hooggerechtshof is nachtmerrie voor Britse premier Johnson'

De uitspraak van het Britse Hooggerechtshof vanochtend was niet mals: premier Boris Johnson heeft de wet overtreden toen hij het parlement voor vijf weken schorste. Het parlement kan daarom per direct weer aan het werk. Voor de oppositie is er de komende dagen maar één agendapunt: het ontslag van de premier. Wat er precies zal gebeuren is nu nog onduidelijk.

Eind augustus schorste Johnson het Britse parlement tot 14 oktober, tweeënhalve week voor de brexit-deadline. Volgens de premier was dat nodig omdat hij op 14 oktober via een troonrede nieuwe plannen van de regering wil presenteren. De oppositie in het Lagerhuis reageerde woedend. Volgens hen werd het parlement buitenspel gezet om te voorkomen dat het zijn brexit-plannen kan dwarsbomen.

De allerhoogste rechter in Groot-Brittannië besloot vandaag unaniem dat wat Johnson heeft gedaan onwettig is. "De rechter was heel vernietigend: dit had nooit zo mogen gebeuren", zegt correspondent Tim de Wit. "Dat een premier het parlement schorst voor de regeringsplannen is niet ongebruikelijk. Dat dat voor vijf weken gebeurt wél. De rechter concludeert in feite dat Johnson dit onder valse voorwendselen heeft gedaan. En daarom zegt de oppositie dat hij het parlement en de koningin heeft voorgelogen."

"Dit is minachting van de democratie", zei Jeremy Corbyn, partijleider van Labour:

De uitspraak van het Hof ging een stuk verder dan verwacht. Er werd getwijfeld of de rechter zich wel over deze zaak kon uitspreken. Een lagere Engelse rechtbank besloot eerder dat de schorsing een politieke zaak was waar rechters zich niet mee mochten bemoeien. Een Schotse rechter had het besluit eerder al wel onwettig genoemd. "Dat dit besluit nu unaniem door de elf hoogste rechters van Groot-Brittannië is genomen, zegt veel", aldus Tim de Wit. "Daardoor is er nu geen twijfel meer over de zaak."

Wat de uitspraak precies betekent, is nog onduidelijk. Morgen komt het parlement bijeen. Zeker is dat de voltallige oppositie wil dat Johnson vertrekt. Waar over gesproken wordt is dat de oppositie een motie van wantrouwen zal indienen. Zelf zit de premier nog in New York voor een VN-klimaatconferentie. Daar zei hij dat hij het oneens is met de rechters. Ook zou de uitspraak brexit-onderhandelingen met de EU bemoeilijken.

Toch respecteert Johnson het besluit. Maar tegelijk zegt Johnson dat hij wil dat de Britten op 31 oktober de EU verlaten. De premier vertrekt vervroegd uit New York om morgen in Londen te zijn als het Lagerhuis weer bijeenkomt.

Brexit

"De rechter heeft gezegd dat het onwettig is wat Johnson gedaan heeft, maar wat voor gevolgen dit heeft, weet op dit moment niemand", zegt De Wit. "Dat een rechter zich zo op het politieke terrein begeeft, is in de moderne geschiedenis niet voorgekomen. Hier zijn geen precedenten voor, maar een ding staat vast: dit is een nachtmerrie voor Johnson. De rechters zijn veel verder gegaan dan hij gehoopt had."

Downing Street liet vandaag al weten dat dit het Verenigd Koninkrijk "niet afschrikt" om de EU te verlaten. "Maar deze uitspraak betekent wel dat de strategie van Johnson overboord kan. Zijn plannen worden hiermee gedwarsboomd", zegt De Wit. "En daarmee gaan we weer een paar onzekere dagen of weken tegemoet".