'Johnson is gezakt voor zijn eerste examen als premier'

Eerst je parlementaire meerderheid verliezen en vervolgens ook je eerste brexit-stemming, daarom meer dan twintig partijrebellen uit de fractie zetten én aansturen op vervroegde verkiezingen: een nieuwe Britse premier heeft weleens een makkelijkere start gekend. En ook vandaag wordt vuurwerk verwacht.

Het Lagerhuis bezorgde Boris Johnson gisteravond een gevoelige nederlaag door met 328 tegen 301 stemmen de politieke agenda te wijzigen. Daardoor kunnen de parlementariërs tegen de zin van de premier vandaag kiezen om de wet aan te passen waarmee een no-deal-brexit per 31 oktober wordt geblokkeerd. "Het parlement heeft nu vrij spel", zegt correspondent Suse van Kleef.

Johnsons verlies was des te pijnlijker omdat hij 21 Conservatieven zag meestemmen met de oppositie. Onder hen niet de minsten: oud-ministers van Financiën, het langstzittende Lagerhuislid en de kleinzoon van Winston Churchill. Samen zijn de 'rebellen' goed voor meer dan 330 jaar in het parlement.

Ze worden allemaal, zoals Johnson al had laten doorschemeren, uit de fractie gezet en mogen bij nieuwe verkiezingen niet voor de Conservatieven uitkomen. Oud-minister Phillip Hammond zei dat besluit zo nodig bij de rechter aan te vechten.

Van Kleef: "Johnson had gehoopt dat het dreigement van het uit de fractie zetten de rebellen in toom zou houden, maar het had juist het tegengestelde effect. Het was de druppel die de emmer deed overlopen. Ze vonden het intimidatie en zeiden hun eigen partij niet meer te herkennen."

Ze noemt de gebeurtenissen van gisteren ongekend. "De premier begon de dag met 311 Kamerleden in zijn kamp en eindigde met 289. Door de stemming te verliezen, is Boris Johnson gezakt voor zijn eerste examen als premier."

Zo hoorde het Lagerhuis de uitslag van de stemming:

Vandaag volgt de stemming over het wetsvoorstel om een brexit zonder deal met de Europese Unie per 31 oktober, de huidige deadline, te blokkeren. Als er op 19 oktober geen door het parlement goedgekeurde brexitdeal ligt, moet Johnson naar Brussel om opnieuw uitstel te vragen. De deadline zou dan op 31 januari komen te liggen.

De kans dat de wet er vandaag in het Lagerhuis doorheen komt, is gezien de stemverhoudingen van gisteravond volgens Van Kleef wel groot. "Maar daarna moet hij ook nog door het Hogerhuis en daar kan de regering toch weer gaan zorgen voor heel veel vertraging. Dat gaan we de komende dagen zien."

De Britse kranten waren niet mals over Johnson:

Zoals al werd gespeculeerd, zei Johnson na zijn nederlaag dat hij vervroegde verkiezingen wil. Daarvoor heeft hij de instemming nodig van twee derde van het Lagerhuis. Normaal gesproken geen probleem, legt Van Kleef uit, omdat de premier de volledige steun geniet van zijn partij en ook de oppositie maar wat graag verkiezingen wil om de grootste te kunnen worden.

"Maar zoals alles in dit brexit-proces ligt het nu veel gecompliceerder. Labour wil eerst de no-deal-brexit-wetgeving door beide Kamers van het parlement loodsen, voordat de oppositiepartij instemt met vervroegde verkiezingen."

Al met al wordt het vandaag opnieuw een heel interessante dag in Westminster, het politieke centrum van Londen. De stemming over vervroegde verkiezingen volgt naar verwachting op de stemming over de no-deal-brexit-wet. "Het wordt gewoon weer vuurwerk", besluit Van Kleef.