Opvallend veel doden op de snelwegen droegen geen gordel
Bij dodelijke ongelukken op snelwegen dragen de inzittenden opvallend vaak geen autogordel. Van de 58 automobilisten en inzittenden die in 2017 op rijkswegen om het leven kwamen, hadden er minstens 18 (bijna eenderde) geen autogordel om, blijkt uit onderzoek van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV).
Mogelijk was het aantal doden zonder gordel zelfs nog hoger, want van 11 doden is niet bekend of ze een gordel droegen. Het aantal dodelijke slachtoffers zonder gordel is opvallend hoog. Uit eerder onderzoek bleek dat van alle automobilisten buiten de bebouwde kom 97 procent een gordel droeg.
Veel slachtoffers die geen gordel droegen, hadden de gordel achter het lichaam vastgeklikt om de gordelverklikker uit te schakelen. Ook was soms de gordel van de bijrijdersstoel gebruikt.
Ragnhild Davidse, onderzoeker bij de SWOV, is geschrokken van de cijfers. "Kennelijk vinden mensen het vervelend zitten, maar het is echt heel belangrijk voor je kans om een ongeluk te overleven. Een airbag heeft bijvoorbeeld veel minder effect als je je gordel niet om hebt."
Volgens het Centraal Justitieel Incassobureau dat boetes afhandelt zijn er in 2017 ruim 33 duizend boetes uitgeschreven voor niet gebruikmaken van de autogordel. Dat leverde een bedrag van 4.6 miljoen euro op.
Roekeloos gedrag
De onderzoekers maakten op basis van de politieverslagen een uitgebreide analyse (.pdf) van alle dodelijke ongelukken die in 2017 op de rijkswegen gebeuren. Dat zijn vrijwel alle snelwegen en een twintigtal N-wegen. Er waren dat jaar 63 dodelijk ongelukken, niet alleen met personenauto's, maar ook met vrachtauto's, bestelbusjes, motoren en voetgangers, waarbij 71 doden vielen. Dat is slechts een klein deel van het totale aantal verkeersdoden in Nederland in dat jaar. Op alle Nederlandse wegen vielen 613 doden.
Naast het niet dragen van een gordel speelde ander roekeloos gedrag vaak een rol. Bij minstens zes van de 63 dodelijke ongelukken was te veel alcohol gedronken. Waarschijnlijk is het aantal gevallen van overmatig alcoholgebruik in werkelijkheid hoger, want als de omgekomen automobilist het enige slachtoffer is wordt niet altijd gecontroleerd of er te veel gedronken was.
Bij minstens vijf ongelukken werd te hard gereden, in twee gevallen in combinatie met te veel drank op. Eén dode reed juist te langzaam met drank op. Deze automobilist kwam om toen hij met een snelheid van 40 tot 60 kilometer per uur over de snelweg reed.
Oude auto's
Bij negen ongelukken speelde de slechte technische staat van het voertuig een rol; in één geval was de slechte staat van de banden een oorzaak. In drie gevallen was de lading verkeerd vastgezet.
Opvallend veel ongelukken gebeurden met oudere auto's. Bij meer dan een derde van de dodelijke ongevallen met personenauto's was de auto ouder dan 15 jaar, terwijl die auto's slechts 22 procent van het totale wagenpark uitmaken. Slechts zes keer gebeurde een dodelijk ongeluk met een auto die jonger was dan vijf jaar, terwijl van alle auto's ruim een kwart van de auto's zo jong is.
Kinderen en bejaarden
Op de Nederlandse snelwegen kwamen in 2017 maar weinig kinderen om: slechts twee slachtoffers waren jonger dan 18. Er kwamen vier 70-plussers op de snelwegen om het leven, wat ongeveer overeenkomt met het aandeel van ouderen in het snelweggebruik.
Verder viel op dat er drie keer zoveel mannen als vrouwen op de snelweg om het leven kwamen. Dat is opmerkelijk veel, omdat mannen maar anderhalf maal zoveel kilometers afleggen als vrouwen.
Voetgangers en spookrijders
Er kwamen vier voetgangers om. Twee van hen zagen door een psychische stoornis vermoedelijk geen gevaar in het oversteken van een autosnelweg, één voetganger kwam om nadat hij na een eerder ongeval uit zijn auto was gestapt en de vierde voetganger werd aangereden nadat hij na een ruzie uit de auto was gestapt en de weg was opgelopen.
Er waren twee dodelijke ongevallen met een spookrijder. In beide gevallen was het een jonge automobilist.
