Autogordels redden al 45 jaar levens, waarom draagt dan niet iedereen ze?

De autogordel redt levens. Veilig Verkeer Nederland heeft berekend dat er jaarlijks honderd doden en 10.000 gewonden minder zijn doordat vrijwel iedereen de autogordel om heeft. En volgens het Openbaar Ministerie hebben automobilisten die hun gordel dragen 40 procent minder kans om gewond te raken bij een aanrijding. In combinatie met airbags zelfs 50 procent.

Vandaag bleek uit onderzoek dat bij dodelijke ongelukken op snelwegen de inzittenden opvallend vaak geen gordel gebruikten. Van de 58 automobilisten en inzittenden die in 2017 op rijkswegen verongelukten, had bijna een derde geen autogordel om.

"Als ze die gordel wel hadden gedragen, hadden ze een veel grotere kans gehad om het ongeval te overleven", zegt Ragnhild Davidse, die het onderzoek deed. "Auto's zijn ontzettend veilig geworden, maar daarbij is het wel van belang om in je eigen stoel te blijven zitten. Ook een airbag heeft veel minder effect als je geen gordel draagt. Die is afgesteld alsof je wel een gordel om hebt, waardoor je minder ver naar voren zou komen."

Niet voor niets dat de autogordel al bijna 45 jaar verplicht is. Eerst alleen voorin, sinds 1992 ook op de achterbank. De boete als je hem niet om hebt is ook niet mals: 140 euro. Per passagier, want de politie mag voor elke inzittende zonder gordel een bon uitschrijven.

Daarom is de verbazing bij verkeersdeskundigen des te groter dat toch zo veel mensen geen gordel dragen. In de eerste vier maanden van dit jaar werden er 15.000 boetes uitgedeeld. Waarom weigeren zo veel automobilisten hun gordel om te doen?

"Kennelijk vinden mensen het vervelend zitten", zegt onderzoekers Davidse. Een Rotterdamse verkeersagent schreef in april in een veel gedeeld Facebookbericht dat mensen die een boete krijgen vaak zeggen dat een gordel in hun nek snijdt. Een eenvoudig hoesje van een paar euro kan een hoop ellende voorkomen, schrijft de agent.

In verkeersprogramma's zoals Wegmisbruikers en Blik op de weg hebben betrapte automobilisten nog meer verklaringen. "Ik ben vrij en was rustig aan het rijden, beetje genieten. En dan vind ik het gedoe", zegt iemand. "Het is een slechte gewoonte van mij", zegt een ander.

Een derde heeft een buikoperatie ondergaan en mag naar eigen zeggen van de dokter geen gordel dragen:

Toch kreeg de automobilist uit het filmpje een boete, omdat hij geen officiële ontheffing van de gordelplicht had. Die kan je krijgen bij het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen. Maar daarvoor gelden strenge voorwaarden, omdat ook het CBR benadrukt dat zonder de gordel de verkeersveiligheid in geding is.

Door medische omstandigheden of vanwege het beroep kan iemand een ontheffing krijgen. Claustrofobie is bijvoorbeeld een reden om geen gordel te hoeven dragen, mits de patiënt hiervoor een gerichte behandeling heeft ondergaan. Lengte is geen geldige reden, overgewicht wel als verlenging van de autogordel geen soelaas biedt.

In een brochure (.pdf) ontkracht het CBR ook een aantal mythes over autogordels. Zo zouden er mensen zijn die denken dat ze geen gordel hoeven te dragen omdat ze de klap van een aanrijding wel met hun handen kunnen opvangen. Ook zijn mensen bang dat de gordel in de weg zit als ze met de auto te water raken.

Klopt allemaal niet, zegt het CBR. "Niemand kan de krachten bij een aanrijding met zijn handen opvangen. Zelfs niet bij een snelheid van twintig kilometer per uur!" En als je zonder gordel in het water belandt, sla je waarschijnlijk met je hoofd tegen het dashboard, stuur of voorruit. " De kans op bewusteloosheid is dan groot en uw kans op ontsnappen klein."

Mocht je nou na dit artikel nóg niet overtuigd zijn dat een autogordel dragen een goed idee is, kijk dan nog even naar deze dashcambeelden: