Weer geen topfunctie voor Nederland: 'Rutte moet hier lessen uit trekken'

Gisterenavond werd duidelijk dat Nederland opnieuw wordt gepasseerd voor een internationale topfunctie. Oud-minister Jeroen Dijsselbloem wordt niet de nieuwe topman van het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Europa zal in plaats daarvan de Bulgaarse Kristalina Georgieva voordragen.

"Dit is gezichtsverlies voor Nederland", zegt EU-correspondent Sander van Hoorn in het NOS Radio 1 Journaal. "Nederland heeft nu tot twee keer toe een goede kandidaat gehad voor een hoge functie, die het dan op het laatste moment niet wordt." Die andere kandidaat was Frans Timmermans die begin deze maand niet de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie werd.

Van Hoorn noemt het niet alleen een nederlaag voor Nederland, maar ook voor premier Rutte, want die heeft zich persoonlijk bemoeid met de onderhandelingen. "Ik stel me zo voor dat hij niet alleen heeft geprobeerd de landen in het zuiden en oosten van Europa te overtuigen, maar ook de grote landen, want die moet je meekrijgen. Duitsland en Spanje stonden al achter Dijsselbloem, maar Frankrijk wilde niet mee. En het Verenigd Koninkrijk ook niet, dat onthield zich van stemming."

Songfestival

Om de functie te krijgen moest er voldoende steun komen van de 28 Europese ministers van Financiën. Die steun kwam er niet, waarop Dijsselbloem zich terugtrok als kandidaat-voorzitter. Verzet uit de zuidelijke en oostelijke landen in Europa heeft daarbij de doorslag gegeven.

Van Hoorn: "Griekenland is natuurlijk hard aangepakt tijdens de Eurocrisis. Zij dragen dat Dijsselbloem kennelijk nog altijd na. Hetzelfde geldt voor Bulgarije, het land waar Georgieva vandaan komt. Het is een Oost-Europees land en dan werkt het toch een beetje zoals met het Songfestival: je kiest voor de mensen die op dezelfde manier in het leven staan als jij."

In het NOS Radio 1 Journaal gaf Carsten Brzeski, hoofdeconoom bij ING in Frankfurt, nog een andere reden: "Het speelt ook mee dat bij alle benoemingen van de afgelopen weken er geen enkele Oost-Europeaan naar voren werd geschoven. Dat is nu veranderd."

We moeten echt iets anders gaan doen om topfuncties binnen te halen, zegt Van Hoorn. "Het is nu twee keer in korte tijd misgegaan. Frans Timmermans was natuurlijk die andere grote naam die het bijna geworden is, maar net niet. Het kabinet Rutte moet nu toch wel behoorlijk naar zichzelf kijken en hier lessen uit trekken."

Lessen trekken

Welke lessen dat dan zijn is niet zo makkelijk te zeggen, erkent hij, dat komt omdat zowel Timmermans als Dijsselbloem nu eenmaal impopulaire maatregelen moesten nemen.

"Timmermans heeft als Eurocommissaris geen vrienden gemaakt in Oost-Europa door die landen aan te spreken op het uithollen van de rechtsstaat. Dijsselbloem heeft als voorzitter van de Eurogroep tijdens de financiële crisis aangedrongen op harde bezuinigingsmaatregelen. Je kunt je wel afvragen of ze dat anders hadden moeten doen en misschien iets meer een grijze muis hadden moeten zijn."

Een andere belangrijke les noemt Van Hoorn de alliantie met het Verenigd Koninkrijk. "Dat land is zo goed als weg uit de Europese Unie. Ze hebben daardoor een wat rustiger profiel en stemmen soms niet mee. Nederland moet dus andere allianties vormen en dat lukt nog niet goed genoeg."

Overigens is de Bulgaarse Kristalina Georgieva geen slechte keus als IMF-baas, vindt Carsten Brzeski van ING. "Ze zit al een tijdje bij de Wereldbank en was al twee keer Eurocommissaris in Brussel. Ze is een heel uitstekende econoom."

"Ze wordt erg machtig, want het IMF is gezaghebbend maar er zijn wel grenzen aan die macht. In 2006 en 2007 waarschuwde de organisatie bijvoorbeeld al voor een mogelijke financiële crisis, alleen hebben de regeringen daar niet echt naar geluisterd."

Nederland loopt de topfunctie bij het IMF dus mis en dat is geen ramp, maar wel jammer, meent correspondent Sander van Hoorn. "Het is natuurlijk niet zo dat Georgieva daar voor Bulgarije zit en het is niet de bedoeling dat je je eigen land kan bevoordelen, maar het is wel zo dat je door de topman te leveren sneller weet welke spelletjes er gespeeld worden binnen het IMF."