Von der Leyen beoogd Commissievoorzitter, Timmermans weer vicevoorzitter

De Europese Raad van ministers draagt de Duitse minister van Defensie Ursula von der Leyen voor als voorzitter van de Europese Commissie. De Belgische premier Charles Michel wordt voorzitter van de Europese Raad.

Von der Leyen kreeg de steun van bijna alle regeringsleiders, alleen Angela Merkel onthield zich. Aangenomen wordt dat zij de sociaaldemocraten in haar eigen regering niet voor het hoofd wilde stoten. Die steunden de kandidatuur van de sociaaldemocratische Spitzenkandidat Frans Timmermans.

Christine Lagarde, de Franse directeur van het Internationaal Monetair Fonds, is de beoogde president van de Europese Centrale Bank en de Spaanse minister van Buitenlandse Zaken Josep Borrell Fontelles is de kandidaat voor de functie van Buitenlandchef.

Timmermans

De duidelijk vermoeide voorzitter van de Europese Raad, Donald Tusk, zei op een persconferentie dat de Spitzenkandidaten, Frans Timmermans en de Deense liberaal Margrethe Vestager eerste vicevoorzitters van de Commissie worden. De christendemocratische Spitzenkandidat, Manfred Weber, had zich eerder al teruggetrokken, toen bleek dat hij kansloos was.

Timmermans was lang favoriet voor de functie van Commissievoorzitter, maar zag die baan dus aan zich voorbijgaan. Het Europees Parlement moet de voordracht van Von der Leyen nog goedkeuren.

Vandaag kwamen de 28 Europese regeringsleiders voor de derde keer in een week bijeen om tot een voordracht voor de EU-topfuncties te komen. Om 19.03 uur twitterde de huidige voorzitter van de Europese Raad, Donald Tusk, de eerste naam, die van Von der Leyen.

Bondskanselier Merkel zei dat het belangrijk is dat de "toekomstige leiders" met een grote meerderheid van stemmen zijn genomineerd. Dat kostte moeite, zei ze, maar "iedereen moest bewegen en iedereen deed dat ook". Het is voor haar ook een goed teken dat een vrouw voor het eerst Commissievoorzitter zal zijn.

Rutte

Premier Rutte wil niet zeggen dat het met Timmermans is misgegaan. "Het is nu eenmaal zo dat er heel veel concurrentie is. Ik denk dat hij een heel mooie plek krijgt als een van de meest senior mensen in de Commissie. Dat is voor Nederland natuurlijk heel erg goed nieuws."

Het geheel van voordrachten is volgens Rutte een "afgewogen pakket" waar Nederland en de rest van Europa tevreden mee kunnen zijn. Von de Leyen noemt hij een "dame waar je je petje voor afneemt".

Von der Leyen was tijdens de Europese Verkiezingen in mei geen Spitzenkandidat en zelfs helemaal niet verkiesbaar. Ze kan zich dus niet beroepen op steun van kiezers.

De sociaaldemocraten en de Groenen in het Europees Parlement noemen haar voordacht mede daarom onacceptabel. Zij vinden dat alleen een Spitzenkandidat de nieuwe Commissievoorzitter kan zijn.

De christendemocraten in het Europees Parlement dachten er tot vandaag net zo over, maar die gaan waarschijnlijk wel akkoord. Het is nog onduidelijk hoe de overige fracties gaan stemmen.

Loopbaan

Volgens persbureau Reuters was het de Franse president Macron die Von der Leyen (60) voor de post van Commissievoorzitter naar voren schoof. Von der Leyen is sinds 2013 minister van Defensie. Ze is christendemocraat en werd binnen de Duitse CDU een tijd lang als de opvolger van Angela Merkel gezien. Toen Merkel haar vertrek aankondigde stelde ze zich niet kandidaat.

Von der Leyen is getrouwd en heeft zeven kinderen. Haar vader was 24 jaar lang premier van de deelstaat Nedersaksen. Toen ze 42 was, ging zij ook in de politiek. Daarvoor maakte ze carrière als gynaecoloog. Drie jaar geleden kwam ze in opspraak, omdat ze in haar proefschrift plagiaat zou hebben gepleegd. Dat werd niet bewezen en ze kon aanblijven als minister.

De meningen over haar ministerschap zijn verdeeld. Ze kreeg met een aantal schandalen te maken, zoals de slechte staat van onderhoud van defensiematerieel en uit de hand lopende kosten bij de renovatie van een opleidingsvaartuig voor de marine.

Voorzitter Europees Parlement

Voor één vacante functie is nog geen voordracht gedaan: die van voorzitter van het Europees Parlement. Wel is duidelijk dat de ambtstermijn in tweeën wordt gedeeld. De eerste 2,5 jaar zal een sociaaldemocraat voorzitter zijn, de volgende 2,5 jaar een christendemocraat.

Kandidaten voor de functie hebben tot 22.00 uur de tijd om zich te melden.