Onderzoeksteam: vier MH17-verdachten op internationale opsporingslijsten

Het Joint Investigation Team (JIT) heeft aanhoudingsbevelen uitgevaardigd voor vier personen die worden verdacht van het neerhalen van vlucht MH17 en moord op de 298 inzittenden. Het viertal wordt vervolgd en is om die reden op internationale opsporingslijsten geplaatst.

Dat maakte het JIT vandaag bekend op een persconferentie in Nieuwegein. Omdat de vier gezocht worden, maakte het onderzoeksteam ook de namen van de verdachten bekend: Leonid Chartsjenko uit Oekraïne en Oleg Poelatov, Igor Girkin en Sergej Doebinski uit Rusland.

Chartsjenko zou bij het vervoer van de Buk-installatie waarmee MH17 werd neergehaald essentieel zijn geweest. Doebinski was het hoofd van de inlichtingendienst van de pro-Russische rebellen, Poelatov was zijn adjunct. Girkin, die zichzelf ook Igor Strelkov noemt, was de 'minister van Defensie' van de separatisten.

"We houden deze vier verantwoordelijk voor het binnenbrengen van het wapen", zei Fred Westerbeke, coördinator van het JIT, dat bestaat uit 50 rechercheurs en 25 medewerkers van het OM. Het JIT benadrukt dat het bewijs tegen de verdachten pas in de rechtszaal zal worden getoond, en dat het vertrouwen heeft in de degelijkheid en onderbouwing ervan.

Doebinski en Girkin hebben aan het Russische persbureau Interfax meteen al laten weten dat ze niet vrijwillig zullen verschijnen in de rechtszaal, omdat ze naar eigen zeggen niks te maken hebben met de MH17-ramp.

Het JIT zal in ieder geval op korte termijn Oekraïne en Rusland vragen dagvaardingen te overhandigen aan de verdachten. Er wordt niet om uitlevering gevraagd, "omdat de grondwet van beide landen het verbiedt om eigen onderdanen uit te leveren".

Zaak dient op Schiphol

De verdachten zullen worden aangeklaagd voor moord en de rechtszaak begint in maart 2020 in Nederland, in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol, die als dependance dient van de rechtbank Den Haag.

Advocaat Veeru Mewa, die nabestaanden van 102 passagiers bijstaat, laat weten dat het voor zijn cliënten een "enorme opluchting" is dat de zaak gaat beginnen. "Ze hielden er rekening mee dat het JIT niet genoeg zou vinden om te kunnen vervolgen", zegt hij.

Het JIT heeft nog geen hoofdverdachte kunnen aanwijzen, maar sluit niet uit dat later wel te kunnen doen. "Want we starten vandaag weliswaar met de vervolging, maar het onderzoek gaat gewoon door."

Dit zijn de vier verdachten die worden vervolgd voor het neerhalen van vlucht MH17 en de moord op alle inzittenden van het vliegtuig. De informatie in deze afbeeldingen komt van het JIT. :

Het JIT werd in 2014 opgericht, ruim een maand nadat het toestel van Malaysia Airlines boven Oekraïne met een Buk-raket was neergehaald. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven.

De onderzoekers concludeerden eerder dat de Buk-raket waarmee het toestel werd neergehaald afkomstig was van een installatie van een brigade van het Russische leger. Nederland stelde Rusland daarom in mei vorig jaar aansprakelijk voor zijn aandeel in het neerhalen van het toestel.

Eerder achterhaalde het internationale onderzoekscollectief Bellingcat namen van verschillende Russische militairen die betrokken zouden zijn geweest bij het afvuren van de Buk-raket. Vandaag publiceerde Bellingcat nog eens acht nieuwe namen van Russen en Oekraïense opstandelingen die direct of indirect betrokken waren bij het neerhalen van vlucht MH17.

Nieuwe getuigenoproep

Het JIT moet als onafhankelijk, internationaal onderzoeksorgaan voorzichtiger opereren als het gaat om het publiceren van namen. Eerst moet er voldoende bewijs zijn verzameld. Wel had de organisatie in 2016 nog een groep met honderd mogelijke verdachten op het oog. Van een groot deel is inmiddels gebleken dat die niet strafrechtelijk verantwoordelijk zijn voor het neerhalen van MH17.

Toch eindigde de persconferentie van het JIT vandaag met een getuigenoproep, omdat de onderzoekers meer te weten willen komen over de bemanning van de bewuste Buk en "de schakels" in de Russische besluitvorming, twee zaken waar Rusland volgens politiechef Wilbert Paulissen geen antwoord op geeft.

Het JIT denkt onder meer dat de bemanning van de Buk-installatie waarschijnlijk uit Rusland afkomstig was. Daarnaast blijkt uit afgetapte telefoongesprekken dat, kort nadat de MH17 uit de lucht was geschoten, een bemanningslid van de Buk waarschijnlijk zoek was. Met hem willen de onderzoekers graag in contact komen.

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken liet in een reactie op de JIT-stappen weten dat er "opnieuw ongegronde beschuldigingen worden geuit" tegen Rusland, bedoeld om het land "in diskrediet" te brengen.