Emanuelson: 'Racisme in het voetbal is heel moeilijk aan te pakken'

• Eline de Zeeuw

  redacteur Sport & Buitenland

Oerwoudgeluiden, bananenschillen, fans die 'fucking nigger' naar zwarte spelers op het veld schreeuwen. De afgelopen maanden is het racisme in het voetbal, met name in Italië en Engeland, andermaal opgelaaid.

"Het is jammer dat dit nog steeds gebeurt in een sport waarin zoveel culturen samenkomen, die juist staat voor verbroedering", zegt Urby Emanuelson. De voetballer maakte racisme in zijn tijd bij AC Milan van dichtbij mee. "Ik weet ook eigenlijk niet of het wel eens gaat stoppen."

Eén wedstrijd, een vriendschappelijk duel tegen Pro Patria in 2013, kan Emanuelson zich om die reden nog heel goed herinneren. "Het publiek van de tegenpartij maakte apengeluiden naar meerdere zwarte voetballers, maar in het bijzonder naar Kevin-Prince Boateng. Die reageerde heel fel, schoot de bal in het publiek en liep het veld af", zegt de voetballer. "Op dat moment volgden wij als team en werd de wedstrijd gestaakt."

Het blijven pijnlijke herinneringen. "Het is misplaatst. En bij de tegenpartij spelen ook zwarte spelers, maar die fluiten de fans niet uit. Het is misschien wel extra pijnlijk als het op zo'n grappende wijze gebeurt", vertelt de nu 32-jarige speler van FC Utrecht.

Voor Boateng was het zelfs reden om na dat bewuste seizoen uit Italië te vertrekken en zich bij Schalke 04 in Duitsland te voegen. Vorige maand zei Danny Rose, speler van Tottenham, zo klaar te zijn met racisme op de Europese velden dat hij niet kan wachten tot zijn voetbalpensioen.

"Het incident met AC Milan was zes jaar geleden, je hoopt dat anno 2019 niet meer mee te maken", zegt Emanuelson. "Ik vraag me af hoe je dit moet oplossen."

Gevangenisstraf

De Italiaanse voetbalbond wil de vingers er vooralsnog in ieder geval niet aan branden, zoals blijkt uit het uitblijven van verdere actie tegen Cagliari.

En in Engeland wordt veel discussie gevoerd over het probleem, maar komt daadwerkelijke actie vooral van voortrekkers als Manchester City-speler Raheem Sterling en de spelersvakbond. Zo zetten veel grote namen uit de voetbalwereld in april hun social media-accounts op rood, voorzien van de tekst #Enough.

De vraag waar bonden, clubs en spelers mee worstelen is en blijft: hoe ban je racisme nou echt uit? "Racisme is heel lastig aan te pakken", zegt ook Emanuelson. "Want, los je met een gevangenisstraf of geldboete het probleem ook echt op? En de UEFA, Adidas en Nike maken genoeg campagnes, maar helpt dat dan genoeg? Ik weet het eigenlijk ook niet."

Doe effe normaal!

Jaren voordat voetbalbonden en sportmerken grote campagnes lanceerden, had een groep Ajax- en Feyenoord-supporters al besloten zelf het heft in handen te nemen. Marcel Goedhart, nu programmamaker van Andere Tijden Sport, was een van hen.

"Ik hou ontzettend van voetbal, maar rond 1992 werd ik doodziek van wat er toen in de stadions gebeurde", zegt de Ajax-fan. Hij doelt op de bananenschillen die naar het doel van Ajax-keeper Stanley Menzo werden gegooid en de apengeluiden die door het stadion galmden als Feyenoord-middenvelder Gaston Taument de bal kreeg.

"Eigenlijk had ik geen zin meer om nog naar het stadion te gaan. Bovendien gebeurde er in die tijd helemaal niets vanuit instanties als de KNVB", blikt Goedhart terug. "Daarom heb ik toen met nog een Ajax-fan en twee Feyenoord-supporters zelf een actie op touw gezet."

De vier mannen zamelden geld in en publiceerden daarmee paginagrote advertenties in een aantal kranten, waaronder Het Parool en het Rotterdams Dagblad. DOE EFFE NORMAAL, stond er in chocoladeletters in de weekendedities van 15 november 1992.

"Ik heb weleens een discussie met Michael van Praag gehad, destijds voorzitter van Ajax", zegt Goedhart. "Ik zei: 'Laten we nou wat doen, kom op!' Wij hebben als groepje de voorzet gegeven, maar daarna moesten clubs en supportersverenigingen toch het stokje overnemen."

Kleurrijk Oranje

Na jaren in Engeland en Italië keerde Emanuelson in 2017 terug naar Nederland. De situatie is hier beter, meent hij. "Ik heb het hier niet zo vaak meegemaakt, vooral de laatste jaren niet", zegt de Utrecht-speler. "Natuurlijk worden er weleens gekke dingen geroepen, maar ik hoor geen apengeluiden."

Ook Goedhart is positief en gaat weer met plezier naar het stadion. "We zijn nu 27 jaar verder en ik ben wat Nederland betreft niet zo negatief. Dat heeft er misschien ook mee te maken dat voetbalelftallen steeds kleurrijker worden."

"Voetbal wordt over de hele wereld gespeeld", besluit Urby Emanuelson. "De beste spelers van de wereld zijn niet alleen wit, maar zwart, geel of groen."