'Mist' rond elektrisch rijden wordt niet minder

Keer op keer kloppen ze niet, de berekeningen die worden gemaakt voor de subsidies van elektrische auto's. Maar hoe die subsidies precies berekend worden, blijft geheim.

De Tweede Kamer wil openbaarheid maar die oproep krijgt geen gehoor, bleek vandaag tijdens een hoorzitting in de Kamer. "Het model is concurrentiegevoelig," zei Robert Kok, bedenker van het rekenmodel. "Maar wij voeden dat model met allemaal cijfers die wij aangeleverd krijgen, daar zijn we heel open over."

700 miljoen euro

Kok is directeur van het consultancybureau RevNext, dat al jaren door de overheid wordt ingehuurd om te berekenen hoeveel fiscale maatregelen nodig zijn om de verkoop van elektrische auto's te stimuleren. Maar het model blijkt er iedere keer flink naast te zitten.

Zo was de voorspelling in 2018 dat er 11.000 elektrische auto's zouden worden verkocht vanwege bepaalde fiscale maatregelen. Maar dat werden er 26.000. Het ging daarbij vooral om duurdere modellen van Tesla en Jaguar. Dat heeft de overheid 700 miljoen euro gekost en amper klimaatwinst opgeleverd. Tot onvrede van veel Kamerleden.

Eigen vlees keuren

De directeur van RevNext wees erop dat in al zijn rapporten rekening is gehouden met een bepaalde bandbreedte. "Ja, een model kan ernaast zitten, en ja er zitten onzekerheden in", zei Kok. Wel adviseert hij de Kamer om vaker een vinger aan de pols te houden.

De toelichting van Kok overtuigde de Kamerleden niet. "De mist wordt niet minder," zei Lodders van de VVD. "Ik word er niet veel wijzer van", voegde PVV'er Kops toe. "En als we vragen wie het model controleert, blijkt dat u dat zelf bent." Controle gebeurt alleen door de consultants van RevNext zelf. "Dat is de slager die zijn eigen vlees keurt", zei Kops.

Toekomstplannen

Grote vraag is of Den Haag het model nog betrouwbaar genoeg vindt voor de toekomstige autoplannen. "Ik kan me die onzekerheid bij de Kamer levendig voorstellen", zei Hans Mommaas, directeur van het Planbureau voor de Leefomgeving. "U wilt zekerheid over beleid. Maar die is niet te geven."

Toch blijft het PBL erbij dat het model een nuttig instrument is om die "onzekerheid te verkennen". Daarom is het RevNext-model ook gebruikt bij de doorrekeningen van het concept-klimaatakkoord.

Gele hesjes

Hoogleraar Bas Jacobs vindt het gebruik van dit model volstrekt onverantwoord als basis voor meer dan 11 miljard aan subsidies voor elektrische auto's, zoals in de klimaatplannen staat. Volgens hem is het model niet te controleren. "Ik wil u waarschuwen voor een nieuw fiasco. Al die miljarden komen terecht bij zakelijke autorijders."

"Bent u bang voor gele hesjes? Dan moet u 70.000 euro uitgeven voor elke Tesla-rijder", zo waarschuwde Jacobs de parlementariërs.