Onderzoek naar zelfdoding onder jongeren om patronen te vinden

In 2017 overleden veel meer jongeren door zelfdoding dan het jaar ervoor: 81 tegenover 48, een stijging van bijna 70 procent. De stichting 113 Zelfmoordpreventie doet onderzoek naar de oorzaak van die toename en is daarvoor op zoek naar ouders van kinderen tot 20 jaar die zelfmoord hebben gepleegd.

Maike is een van de ouders die meedoen aan het onderzoek. Vorig jaar kwam haar zoon om door zelfdoding. "Mijn man en ik vinden het heel belangrijk dat suïcide, zeker bij deze jonge kinderen, voorkomen wordt", vertelt ze in NPO Radio 1-programma Nieuws en Co over haar beweegreden om mee te doen.

De onderzoekers zoeken naar patronen in de redenen. "De hele levensloop wordt langsgegaan", vertelt Maike. "Er wordt gevraagd naar je eigen ideeën. Wat had anders gekund? Waar zie je problemen?"

Bij haar zoon was het niet direct duidelijk wat de reden was. "Hij stond de laatste maand zelfs heel positief in het leven, best wel vrolijk. Maar aan de andere kant zagen we wel in hoe het bij hem is gelopen. Momenten in het leven waarvan we dachten: als dat nou anders was gegaan..."

Arne Popma is hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie en leider van het onderzoek. Hij wil graag meer van dit soort gesprekken voeren met ouders. "Hoe meer verhalen we kunnen horen, hoe meer patronen we kunnen vinden waarvan we iets kunnen leren."

Maar het valt niet mee om de nabestaanden te spreken te krijgen. Tot nu toe hebben de onderzoekers contact gehad met 12 van de 81 ouderparen. "We hebben in Nederland privacy hoog in het vaandel staan", legt hij uit. "Dus we kunnen die mensen niet zomaar benaderen."

Toch is er nu al resultaat. Er is al "een hele mooie beweging" op gang gebracht, zegt Popma. "We zijn aan het kijken welke stapjes we waar kunnen zetten." Dat gaat onder meer over meer uitleg op scholen en het zichtbaarder maken voor jongeren waar ze terechtkunnen met problemen, zoals telefonisch of of online.

Deltaplan

Ook kan het beter binnen zorginstellingen, denkt de hoogleraar. "Daar kan je kijken hoe de zorg beter kan aansluiten bij moeilijke momenten, bijvoorbeeld als mensen van de ene naar de andere instelling gaan. En zo kom je eigenlijk tot een soort deltaplan waarin we stapje voor stapje dit probleem willen aanpakken."

Dat is ook waar Maike op hoopt. "Ons gevoel was dat we werden gehoord en dat iemand onze stem ging vertegenwoordigen. De onderzoekers doen aanbevelingen en daardoor gaat er ook echt wat veranderen. Ik weet zeker dat dat gaat gebeuren."

Ze doet dan ook een oproep aan andere ouders. "Ik zou zeggen: als jullie je kind hebben verloren door suïcide, doe dan alsjeblieft mee met het onderzoek om de preventie te verbeteren."