Oordeel uitlevering WikiLeaks-voorman Assange kan nog maanden duren
Zeven jaar zat Julian Assange in de ambassade van Ecuador. Gisteren werd hij voor de ogen van de camera en fanatieke aanhangers een politiebusje ingesleept. Waarom is de WikiLeaks-voorman nu opgepakt? En hoe zal zijn vervolging eruit zien?
Assange koos met zijn verblijf in de ambassade voor een ballingschap om te ontkomen aan vervolging in Zweden, waar hij sinds 2010 werd gezocht in verband met een verkrachtingszaak. In datzelfde jaar startte de VS een strafrechtelijk onderzoek naar Assange
In 2012 was Assange uitgeprocedeerd en leek een uitlevering aan Zweden onvermijdelijk. Om zijn uitlevering te ontlopen vluchtte hij de ambassade van Ecuador in en vroeg politiek asiel aan. Hij zei dat de zaak in Zweden een voorwendsel was en dat hij aan de VS zou worden uitgeleverd, om vervolgd te worden voor de onthulling van Amerikaanse staatsgeheimen op de klokkenluiderswebsite WikiLeaks.
Na zijn arrestatie werd Assange gisteren voorgeleid bij een rechtbank en direct schuldig bevonden aan het schenden van borgtochtvoorwaarden toen hij in 2012 de Ecuadoraanse ambassade invluchtte. Prompt diende de Amerikaanse regering een uitleveringsverzoek in bij de Britten.
Bekijk de beelden van de arrestatie:
De Amerikaanse justitie wil Assange nu niet vervolgen voor spionage, maar voor samenzwering met klokkenluider Chelsea Manning. Op een gegeven moment, zo stelt de aanklacht, assisteerde de WikiLeaks-voorman Manning bij het kraken van een wachtwoord van een overheidscomputer. Als dat gelukt was, dan had Manning die computer onder een andere gebruikersnaam kunnen overnemen en dan was het voor de Amerikaanse overheid veel moeilijker geweest om de ware bron achter het lek te achterhalen. Maar als je de aanklacht goed leest, dan zie je dat die poging mislukt is. Assange en Manning zijn er kennelijk nooit in geslaagd het wachtwoord te kraken.
Uitlevering kan nog maanden duren
Het is nu aan de Britse rechter te bepalen of dit voldoende is voor uitlevering aan de VS, Dat proces alleen al gaat maanden duren en Assange kan vervolgens ook nog in beroep gaan. Voorlopig is Assange dus nog in het Verenigd Koninkrijk. Er zijn meerdere redenen waarom de rechter een uitleveringsverzoek kan afwijzen:
- Op een misdrijf staat de doodstraf (is hier niet van toepassing);
- Het vergrijp geldt niet als een misdrijf in het Verenigd Koninkrijk (idem);
- Het proces in Amerika is politiek gemotiveerd. De advocaten van Assange zullen ongetwijfeld op dit punt hameren. Op het hacken van een overheidscomputer staat maximaal vijf jaar. De poging is niet eens gelukt, dus de straf zal waarschijnlijk veel lager uitvallen als hij schuldig wordt bevonden. De Amerikaanse regering gebruikt dit relatief kleine vergrijp alleen maar om Assange te pakken, zo argumenteren de advocaten;
- De aanklacht wordt enkel gebruikt om Assange in Amerika te krijgen, waar hij dan vervolgens een hele reeks nieuwe aanklachten aan zijn broek krijgt.
Er is nog een andere manier waarop de uitlevering aan Amerika op de lange baan geschoven kan worden. Zweden overweegt de verkrachtingszaak tegen Assange te heropenen. Daarvoor moeten de Zweden wel een nieuw uitleveringsverzoek indienen, want het Europese arrestatiebevel tegen Assange werd in 2017 ingetrokken, nadat de Zweedse justitie de verkrachtingszaak geseponeerd had.
Onder president Obama wilde het ministerie van Justitie aanvankelijk Assange laten vervolgen voor de publicatie van de War Logs en Cablegate-documenten, die honderdduizenden diplomatieke ambtsberichten en militaire informatie van de Amerikaanse overheid bevatten. De publicatie legde onder meer oorlogsmisdrijven in Irak en Afghanistan bloot. Het beruchtste voorbeeld was de collateral murder video, waarop te zien is hoe een Amerikaanse helikoptereenheid burgers en journalisten in Irak doodschiet.
Justitie zette de vervolging niet door, omdat het in strijd was met het Eerste Amendement van de Amerikaanse grondwet, dat de persvrijheid waarborgt. De regering-Obama noemde dit het "New York Times-probleem". Ze beschouwde WikiLeaks namelijk als een mediaorganisatie. De redenering was: als je WikiLeaks vervolgt dan zou je ook andere media moeten vervolgen die de Cablegate-documenten publiceerden, zoals The New York Times en The Washington Post.
Na het aantreden van Trump in 2017 zocht het ministerie van Justitie naar manieren om de grondwettelijke bescherming van WikiLeaks te omzeilen. Aanvankelijk leek het een uitweg te hebben gevonden door WikiLeaks niet langer als mediaorganisatie te bestempelen. In 2017 noemde Mike Pompeo (toen CIA-directeur, nu minister van Buitenlandse Zaken) WikiLeaks een "vijandige inlichtingenorganisatie". Assange zou dan van spionage beticht kunnen worden.
Justitie gooit het echter over een andere boeg. Ze beschuldigt Assange nu van medeplichtigheid aan het hacken van overheidscomputers. Het is een vrij nauwe, technische aanklacht. Het is de vraag of dit voldoende is voor de Britse rechter om de WikiLeaks-voorman uit te leveren aan de Amerikanen
Zo zag het leven van Assange er de afgelopen jaren uit:
