'Onterecht dat mazelen als onschuldige kinderziekte wordt gezien'

• Elvis Delsink

  redacteur Online

De mazelen waren de afgelopen weken volop in het nieuws na een uitbraak in een kinderdagverblijf in Den Haag. De infectie wordt vaak als een onschuldige kinderziekte gezien. Dat is onterecht, stelt kinderarts Károly Illy van het Rivierenlandziekenhuis Tiel.

"Men is vergeten hoe akelig de ziekte is en waarom wij 50 jaar geleden zijn begonnen met vaccineren", zegt de kinderarts en tevens voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde . Hij wijst naar het aantal doden in Europa in 2018 als gevolg van mazelen. Alleen al in het eerste halfjaar raakten ruim 41.000 mensen besmet, van wie er zeker 37 zijn overleden.

Kinderen onder de 14 maanden kunnen nog niet gevaccineerd worden, waardoor zij een verhoogde kans hebben om mazelen op te lopen. "Het gros van de Europese kinderen die zijn overleden was nog te jong om gevaccineerd te worden." Terwijl de ouders dat naar alle waarschijnlijkheid wel van plan waren, stelt Illy. "Zij werden slachtoffer van kinderen van ouders die zo onverstandig waren hun kind niet te vaccineren."

Mazelen is een 'vergeten ziekte', waardoor veel mensen het virus alleen nog van naam kennen, zegt Illy. "Dat komt omdat wij het jarenlang nauwelijks gezien hebben in Nederland."

Er zijn dit jaar tot nu toe meer patiënten met mazelen gemeld dan in dezelfde periode in de voorgaande jaren. Over heel Nederland zijn er in 2019 tot nu toe vijftien patiënten gemeld, terwijl dat er voorgaande jaren tien tot twintig waren in een heel jaar. De toename komt doordat er in diverse landen in Europa mazelenuitbraken zijn.

Maar van een epidemie is vooralsnog geen sprake, stelt Helma Ruijs van het RIVM. Wel verwacht de arts infectiebestrijding dat we door de vele uitbraken in Europa de komende tijd vaker te maken zullen krijgen met zogenoemde 'importgevallen'. "Dat zijn mensen die in het buitenland mazelen oplopen en meebrengen naar Nederland."

Het virus zit in de neus, mond en keel. Tijdens hoesten of praten wordt het via speekseldruppeltjes in de lucht overgedragen. Vooral in kinderdagverblijven is de kans op besmetting groot. In het kinderdagverblijf in Den Haag heeft een kind het virus waarschijnlijk in het buitenland opgelopen en verder verspreid.

De laatste mazelenepidemie in Nederland was in 2013. Tussen mei dat jaar en maart 2014 werden er 2700 patiënten gemeld en hebben in totaal ongeveer 30.000 mensen de mazelen gehad. Die epidemie heerste vooral onder niet-gevaccineerde orthodox-protestantse schoolkinderen. Er werden toen ruim 180 patiënten in het ziekenhuis opgenomen.

Vaccinatiegraad

De Tweede Kamer wil dat er meer gebeurt om het aantal ingeënte kinderen te vergroten. De afgelopen jaren is de vaccinatiegraad gedaald tot ongeveer 92 procent. Sinds vier jaar zit Nederland onder de kritieke grens. Als minimaal 95 procent van de Nederlandse kinderen is ingeënt tegen ernstige ziekten is de kans op verdere besmetting miniem. "Dan ontstaat er een groepsimmuniteit", legt Ruijs uit. "Dan kan het virus zich niet verder meer verspreiden."

De kans op een kleine uitbraak blijft wel bestaan. "Iemand kan het virus nog wel uit het buitenland meenemen en niet-gevaccineerde kinderen besmetten. Maar een epidemie is niet meer mogelijk omdat het virus op een gegeven moment doodloopt."