Druk op Boeing neemt toe, hoeveel schade lijdt vliegtuigfabrikant na rampen?

Alle ogen zijn op vliegtuigfabrikant Boeing gericht nadat vanochtend bekend werd gemaakt dat de piloten van het vliegtuig van Ethiopian Airlines, dat vorige maand neerstortte, geen fouten hebben gemaakt.

De eerste onderzoeksresultaten van het onderzoek naar de vliegramp met een Boeing 737 MAX-toestel van Ethiopian Airlines werden vanochtend gepresenteerd. Bij die crash vorige maand kwamen alle inzittenden om het leven.

Het lijkt steeds waarschijnlijker dat Boeing steken heeft laten vallen. Hoe groot wordt de schade voor de Amerikaanse vliegtuigfabrikant?

Onzekerheid

Er bestaat nog veel onzekerheid over de toedracht van het ongeval. De verklaring van de Ethiopische minister was volgens sommige luchtvaartdeskundigen en journalisten onvolledig. De piloten zouden tóch tegen de veiligheidsvoorschriften van Boeing hebben gehandeld, waardoor het toestel zich met grote snelheid de grond in boorde.

"Als het waar is dat de piloot niets te verwijten valt, dan neemt de druk op Boeing toe", zegt luchtvaartjurist Jochem Croon.

Op een persconferentie werden de eerste onderzoeksresultaten bekendgemaakt:

Het is nog lang niet duidelijk of Boeing adequate veiligheidsinstructies heeft gegeven, en of hun klanten, de vliegmaatschappijen, die instructies vervolgens goed aan hun piloten hebben doorgegeven. Veel hangt daarvan af, want wie verwijtbaar heeft gehandeld kan grote claims verwachten. Maar volgens Croon komt het niet vaak voor dat één partij alle schuld draagt.

"Mijn ervaring is dat een ongeval zelden maar één oorzaak heeft. Meestal komt het door een opstapeling van fouten." Als dat ook blijkt te gelden voor de Ethiopian Airlines-crash, dan is de kans kleiner dat Boeing of de vliegmaatschappij aansprakelijk wordt gesteld.

Zeer verwijtbaar of opzettelijk handelen

Boeing hoeft waarschijnlijk ook niet te vrezen voor grote schadeclaims doordat wereldwijd honderden 737 MAX-toestellen maandenlang aan de grond worden gehouden, zegt de jurist.

"De contracten van Boeing met hun afnemers sluiten elke aansprakelijkheid in hoge mate uit. Zeker voor wat betreft de productaansprakelijkheid, de werking van het vliegtuig. Boeing kan voor dat soort schade alleen aansprakelijk worden gesteld als er sprake is van zeer verwijtbaar of opzettelijk handelen." Dat is niet hard te maken, verwacht Croon.

Waarom er honderden Boeings aan de grond staan en wat er precies mankeert aan de Boeing 737 MAX leggen we uit in onderstaande video. We vlogen mee in een simulator:

Maar sommige letselschade-experts zien toch mogelijkheden om schade te verhalen op de vliegtuigfabrikant. Onder wie advocaat Veeru Mewa, die nabestaanden bijstond na de Turkish Airlines-ramp in Amsterdam in 2009.

"Boeing moet aangeven of het in gesprek wil met nabestaanden", zegt hij. "Doorgaans zie je dat de vliegtuigfabrikanten en vliegmaatschappijen na zo'n ramp in een kramp schieten. Ze zeggen 'bewijs het maar'. Maar uiteindelijk komt er bijna altijd een regeling. Zodra de rechter een signaal afgeeft dat er toch iets mis is gegaan, gaan de partijen met elkaar in gesprek en komt er een compensatieregeling."

De Nederlandse van Rwandese afkomst Huguette Debets heeft Boeing aangeklaagd, omdat ze antwoorden wil die haar en de andere nabestaanden de kans geven om het los te laten, vertelt ze in deze video:

Of er een regeling komt of niet, er moet nog veel gebeuren om het geschade vertrouwen te herstellen.

"Vroeger ging Europa ervan uit dat je blindelings op het oordeel van de Amerikaanse luchtvaartautoriteit kon varen", zegt jurist Jochem Croon. Als de Amerikanen dat verklaarden, dan werd dat automatisch gevolgd door de andere autoriteiten.

Maar dat vertrouwen heeft een grote deuk opgelopen. "Dat zag je al na de Ethiopian Airlines-crash, toen de Europese autoriteiten het besluit van Washington niet afwachtten en een vliegverbod voor alle MAX-toestellen instelden."

Vertrouwen weg

Croon waarschuwt dat het vertrouwen in de Amerikaanse luchtvaartindustrie niet zo maar terugkomt. "Niet alleen de Europese autoriteiten, maar ook de vliegmaatschappijen en passagiers zijn op hun hoede. Dit is een kwestie van lange adem.

Desondanks schroeft Boeing de productie van nieuwe 737 MAX-toestellen op, schrijft het financiële persbureau Bloomberg. Elke maand dat het verbod voortduurt, verliest het bedrijf tussen de 1,5 en 2,7 miljard dollar. Maar de directie van Boeing gaat ervan uit dat de MAX-toestellen tegen eind 2019 weer volop in trek zullen zijn.