'Huidige succes Ajax te danken aan Bergkamp, Jonk en Cruijff'

• Jitse Bos

Voor het eerst sinds 2007 (PSV) staat er weer een Nederlandse club in de kwartfinales van de Champions League: zowel Europees als nationaal gaat het voortvarend met Ajax. De bekerfinale is bereikt en de ploeg van trainer Erik ten Hag heeft sinds woensdag slechts twee punten achterstand op koploper PSV.

Maar het succes heeft ook een keerzijde. Komende zomer kan Ajax een leegloop verwachten. De klinkende 4-1 zege in Madrid heeft wereldwijd veel losgemaakt. Na Frenkie de Jong lijken spelers als Matthijs de Ligt, Hakim Ziyech en Nicolás Tagliafico vrijwel zeker te vertrekken. Ook andere Ajacieden worden in buitenlandse kranten gelinkt aan andere clubs.

Dat belooft een drukke zomer te worden voor Marc Overmars, directeur voetbalzaken bij Ajax. Met zaakwaarnemers Humphry Nijman en Rob Jansen werpt de NOS een blik op de stand van zaken rondom de club.

Wat kan Ajax verwachten komende zomer?
"Ik denk dat Ajax een heleboel kan verwachten", zegt Nijman. "Het is uiteraard ook afhankelijk van hoe het met Ajax gaat lopen in de Champions League tegen Juventus. Maar Ajax heeft een elftal met veel jonge spelers die het op topniveau al hebben laten zien. Met name de wedstrijd tegen Real Madrid, die is de hele wereld over gegaan. De spelers staan er goed op."

Jansen vult hem aan: "Door de wedstrijden tegen Juventus zal er nog meer interesse komen. Bedragen zullen enorm stijgen. Dat weet iedereen. Als ze zo doorgaan, dan gaat de marktwaarde omhoog. Real-uit heeft grote invloed gehad op de stijging van de waarde. Je moet niet raar opkijken als er Frenkie de Jong-bedragen worden betaald. De bedragen gaan eerder omhoog dan dat ze naar beneden gaan. Dat roep ik al jaren", benadrukt Jansen.

Nijman: "De prijs die door FC Barcelona is betaald voor De Jong is geen uitzondering. Daar hebben we tegenwoordig wel mee te maken. Als Ajax in de Champions League weer weet te stunten, worden de spelers alleen maar meer waard."

Nijman wijst op de transfer van Eder Militao, die komende zomer van FC Porto naar Real Madrid verhuist. "Het is ongelooflijk hoeveel er tegenwoordig geboden wordt op spelers. Als je ziet hoeveel Real Madrid neerlegt voor een 21-jarige verdediger. Vijftig miljoen euro: een krankzinnig bedrag! Je kan maar één conclusie trekken: dat het heel extreem aan het worden is."

Jansen ziet ook nadelen. "De negatieve consequentie is dat het bestuur van bijvoorbeeld Heerenveen denkt dat hun spelers ook vijftig procent duurder zijn. Dat bedrag zijn ze natuurlijk niet waard, maar dat gaat wel gebeuren. Let maar op."

Volgens Jansen heeft het succes van Ajax om die reden ook invloed op de hele eredivisie. "Het effect van Ajax werkt door op alle clubs. Als het Nederlandse voetbal in de belangstelling komt, wordt er in een breder scala gekeken. En wat is het effect op de nummer 12, 13, 14 bij Ajax? En wat op de jeugd? En op de andere spelers in de eredivisie?"

Is dat niet naïef gedacht van buitenlandse clubs?
"Dat is zeker naïef gedacht", erkent Jansen. "Maar het voetbal staat bekend om zijn naïviteit. Dat is al honderd jaar zo. Opportunistisch handelen staat bovenaan de agenda, anders zouden ook niet in de laatste 24 uur van de transferperiode 40 procent van de transfers plaatsvinden. Het is een onderdeel van het mechanisme. Je kan wel zeggen dat ze eerder moeten handelen, maar in Engeland gaat iedereen los in de laatste paar dagen."

Staat de telefoon van Overmars nu al roodgloeiend?
Nijman: "Er zullen nu al bepaalde lijntjes lopen. Het is algemeen bekend dat er interesse is voor een aantal spelers, bijvoorbeeld voor Matthijs de Ligt. Die heeft een perfecte leeftijd. Maar ook jongens als Noussair Mazraoui, Hakim Ziyech en Donny van de Beek worden gevolgd."

Wie bepaalt uiteindelijk? Is dat Ajax of de speler?
"Over het algemeen is het een samenspel. Buitenlandse clubs zullen zich eerst bij Ajax moeten melden. Officieel is dat zo, maar informeel zijn er natuurlijk al contacten geweest", vertelt Nijman.

"Het kan zijn dat een club is geïnteresseerd in een speler en die club meldt zich dan bij de zaakwaarnemer. De zaakwaarnemer zal moeten zeggen: 'Je moet je eerst bij Ajax melden en als daar overeenstemming is, dan kunnen wij praten' of de zaakwaarnemer vraagt aan Ajax 'vinden jullie het goed als wij een gesprek aangaan?' Tenzij het contract van een speler nog een looptijd van een half jaar heeft, dan is de speler vrij om met een club te praten. Maar het komt ook regelmatig voor dat spelers spreken met clubs zonder dat het via de officiële weg gaat. Uiteraard."

Heeft Overmars een vaste prijs voor de spelers?
"Soms, maar de vraag is alleen: wat willen ze netto overhouden?", zegt Nijman. "Het ligt aan de omstandigheden hoe de prijs wordt opgedreven. Wil de club de speler verkopen? Wil de speler weg? Wil een club een speler halen? Dat is allesbepalend. Als een club een speler wil verkopen, dan zullen ze een zaakwaarnemer een bedrag meegeven en als dat wordt geboden, zijn ze bereid eraan mee te werken."

"Dat werkt met fingerspitzengefühl", legt Jansen uit. "Je moet kennis hebben van de markt. Er spelen tientallen factoren een rol. Ik denk dat Marc ernaar kijkt en handelt terwijl hij kijkt. Hij heeft bewezen een goede onderhandelaar te zijn."

Jansen kent Overmars al heel lang. "Vroeger was hij al een goede zakenman. Hij heeft bij Go Ahead Eagles op de 'middelbare school' gezeten en nu is hij bij Ajax zeer bekwaam bezig met in- en verkoop. De vraag is alleen hoeveel de jeugdopleiding een rol blijft spelen. Je moet wel oppassen dat je nu niet alleen maar gaat kopen, want dat is niet conform de Ajax-filosofie."

Het houdt een keer op toch? Ajax kan toch niet iedereen verkopen?
"Het lijkt mij buitengewoon onverstandig om je halve elftal te verkopen, maar dat is niet altijd tegen te houden", zegt Nijman.

Jansen: "Je moet als Ajax hoe dan ook zorgen dat je alternatieven hebt. Dat er spelers klaarstaan. Maar dat heeft Marc wel. Alles en iedereen is in beweging. Zaakwaarnemers zullen zich ook melden bij Ajax en spelers aanbieden. Dat gebeurt ook."

Nijman: "Ajax kan tegen een speler zeggen: we verkopen je niet. De club bepaalt uiteindelijk. Maar in de praktijk werkt dat niet zo. Een club zal zich achter de oren krabben als er een doodongelukkige speler rondloopt bij de club. Dat wil je ook niet."

Is het terecht dat Overmars alle credits krijgt voor het huidige succes?
"Hij verdient nu alle lof", zegt Jansen, die wel een kanttekening plaatst. "De basis van dit succes van Ajax ligt ergens anders. De hele academie, de wijziging van het beleid en denk aan de spelers die doorstromen. Er is één iemand die alles heeft gedaan, maar daar praat niemand meer over. Dat is Dennis Bergkamp. Maar dit is de voetballerij. Het is frappant in deze wereld. Mensen hebben het niet meer over hem."

"Alles wat nu gebeurt, is ontstaan toen Johan Cruijff met Bergkamp en Wim Jonk in 2010 begon aan de revolutie. Bergkamp heeft Overmars en Edwin van der Sar erbij gehaald. Na de ruzie tussen Overmars en Bergkamp is Overmars overgebleven. Nu heerst er euforie. 'Kijk eens hoe goed ze zijn'. Maar de basis van dit succes ligt bij Bergkamp, Jonk en Cruijff."

Zeg je dit omdat jij de zaakwaarnemer bent van Bergkamp?
"Ik ben ook belangenbehartiger van Van der Sar. En was het van Overmars", benadrukt Jansen. "Ik vind het alleen maar triest dat ze ruzie hebben. Het komt - voorlopig - niet meer goed. Tijd heelt wonden, maar dan is tijd een breed begrip vrees ik. Ik vind het gewoon heel jammer dat jongens die zo veel hebben meegemaakt met elkaar niet meer door één deur kunnen. Het voelt als een gezin waarin kinderen ruzie hebben."

Overmars wordt zelf ook genoemd in de Engelse kranten. Hij zou zelfs al met Arsenal een gesprek hebben gehad. Is het verstandig om Ajax te verlaten?
Jansen: "Of dat verstandig is? Verstandig, dat woord bestaat niet in de voetballerij. Op het moment dat een technisch directeur een stap kan maken, dan moet je het gewoon doen. Zo simpel is het."