EU-voorzitter Tusk zet in op lang uitstel brexit: 'Het kan May een handje helpen'

Nu duidelijk is dat de Britten een brexit-deal verwerpen én niet de EU willen verlaten zonder overeenkomst, wordt er in Londen en Brussel openlijk gepraat over brexit-uitstel. Het Verenigd Koninkrijk zou de Europese Unie verlaten op 29 maart, maar die datum kan kortere of langere tijd worden uitgesteld.

De voorzitter van de Europese Raad, Donald Tusk, zegt aan te willen sturen op een langere termijn. "Ik hoop dat de landen daarvoor openstaan, als het VK het nodig vindt de brexit-strategie te heroverwegen."

"Tusk gunt de Britten de tijd om goed na te denken of ze het echt allemaal wel willen, op deze manier de EU verlaten", zegt correspondent Sander van Hoorn. "Als er meer tijd nodig is, dan pleit hij voor véél meer tijd."

Uitstel afstel?

Gisteravond zei premier Theresa May juist dat ze het liefst kort uitstel wil om praktische zaken te regelen. Op basis van haar twee keer verworpen brexitverdrag wordt 30 juni als nieuwe datum genoemd. Ze waarschuwt dat van langer uitstel afstel kan komen: verkiezingen of een tweede referendum behoren dan tot de mogelijkheden.

May ziet dat absoluut niet zitten. "Het zou het fragiele vertrouwen tussen het Britse volk en de parlementsleden beschadigen."

De voorzitter van het parlement, John Bercow, heeft een aantal amendementen uitgekozen waarover wordt gestemd. Een daarvan gaat over de vraag of er een nieuw referendum over de brexit moet komen. Correspondent Tim de Wit acht de kans klein dat er een nieuwe volksraadpleging komt. "Dit heeft weinig kans van slagen, want er is geen meerderheid voor een tweede referendum", zegt hij.

Bekijk hieronder welke scenario's de Britten nog resten:

Later vandaag besluit het Britse parlement of uitstel überhaupt een optie is. Daarna zou er voor een derde keer over May's brexitverdrag gestemd kunnen worden, in de hoop dat hardliners onder deze druk wel bakzeil halen. Er lopen al geheime gesprekken, melden Britse media.

"Tusk kan May hebben geholpen met zijn tweet", zegt Van Hoorn. "Heel veel mensen die eerst tegen stemden, zouden voor kunnen gaan stemmen als uitstel afstel dreigt te worden."

De beslissing is uiteindelijk niet aan Tusk, maar aan de 27 lidstaten. Als een daarvan een veto uitspreekt, dreigt nog altijd het no-deal-scenario aan het einde van deze maand. Er zijn al brexiteers die landen als Polen, Italië of Hongarije proberen over te halen tegen te stemmen. "Een land is genoeg en je hebt de standaardoptie: no deal op 29 maart."

Voor een eurotop van aanstaande donderdag overlegt Tusk met Europese leiders. Morgen bezoekt hij premier Rutte, voor maandag staan Merkel en Macron op zijn agenda, met andere leiders overlegt hij telefonisch. Premier May wil voor deze top duidelijkheid hebben over haar opties.

Vagevuur

Niet iedereen in Brussel wil overigens voetstoots instemmen met uitstel. "Ik ben tegen elk uitstel - zelfs een week of een dag - als het Britse Lagerhuis geen zicht op iets heeft", zei brexitcoördinator Guy Verhofstadt van het Europees Parlement. "Londen, bedenk alsjeblieft wat je wil, want deze onzekerheid kan niet voortslepen."

Verhofstadt vulde aan dat hij nu eens liever wil horen waar de Britten voor zijn, in plaats van waar ze tegen stemmen.

Als er toch gekozen wordt voor langer uitstel ("twee jaar vagevuur" somberde The Sun), zou dat betekenen dat Groot-Brittannië ineens toch nog mee moet doen aan de Europese verkiezingen in mei, een scenario dat niemand ziet zitten. Wel zou er dan uitgebreid gepraat kunnen worden over een definitieve scheiding, die een tussenoplossing als de gewraakte backstop onnodig maakt.

Waarom ligt die 'backstop' toch zo gevoelig? We liggen het uit in deze video: