Hoe zit het nu echt met de loonkloof tussen vrouwen en mannen?
Vrouwen verdienen minder dan mannen, dat is bekend. Maar hoe groot is die loonkloof precies en hoe komt het dat er zulke loonverschillen zijn? In het kader van Internationale Vrouwendag kijken we naar het meest recente Nederlandse onderzoek naar de salariskloof tussen vrouwen en mannen.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek dook onlangs in deze materie en kwam met de volgende cijfers: in het bedrijfsleven verdienden vrouwen in 2016 gemiddeld 19 procent minder per uur dan mannen. En bij de overheid 8 procent minder. Maar, let op, zegt het CBS, want dat zijn ruwe cijfers. Dat betekent dat ze nog niet gecorrigeerd zijn voor allerlei verschillen tussen vrouwen en mannen die hun loon beïnvloeden naast alleen hun sekse.
Hoe vergelijk je eerlijk?
Er werken bijvoorbeeld meer mannen in leidinggevende functies dan vrouwen. In zulke functies krijg je vaak meer betaald. En er werken veel meer vrouwen in deeltijd. In deeltijdbanen krijg je meestal een lager uurloon dan in voltijdbanen.
Om dus echt te kunnen zeggen dat er een loonkloof is, moet je vrouwen en mannen met precies dezelfde baan en eigenschappen met elkaar vergelijken. Maar zo'n vergelijking lukt niet, zegt het CBS.
"De optimale meting zou bestaan uit loonvergelijkingen tussen mannen en vrouwen met identieke banen binnen dezelfde organisaties en identieke relevante achtergrondkenmerken, zoals leeftijd, opleiding, ervaringsjaren en aantal jaren in de betreffende functie. Wegens datatekort was dit echter niet haalbaar."
Om toch een realistisch beeld te krijgen heeft het CBS de salarisverschillen tussen vrouwen en mannen dus gecorrigeerd voor al die andere kenmerken die je loon kunnen beïnvloeden. Dat deden ze door op een wetenschappelijk verantwoorde manier te berekenen wat het loonverschil zou zijn als mannen en vrouwen op elk van deze kenmerken hetzelfde zouden scoren.
Wat blijkt? Ook als je corrigeert voor factoren als opleidingsniveau en werkervaring is er nog steeds een loonkloof. Maar die is wel een stuk kleiner.
De resultaten? In het bedrijfsleven verdienen vrouwen 7 procent minder per uur dan mannen, bij de overheid is dat 5 procent minder. Er is gekeken naar het jaar 2016. In de loop van de jaren zijn de loonkloven wel kleiner geworden; in 2008 was het nog 9 procent in het bedrijfsleven en 7 procent bij de overheid.
Je zou zeggen dat dit het bewijs is voor discriminatie op basis van sekse, maar die conclusie durft het CBS niet te trekken. "Het is niet bewezen, maar ook niet uit te sluiten", aldus een woordvoerder van het CBS.
"We kunnen niet op alle aspecten corrigeren. We hebben bijvoorbeeld gecorrigeerd op opleidingsrichting, maar binnen de richting 'sociale wetenschappen' vallen bijvoorbeeld zowel de fiscaal econoom als de socioloog. En tussen die twee beroepen kunnen loonverschillen zijn. Ook is gekeken of je leidinggevend bent of niet. Maar we weten niet of iemand leiding geeft aan 5 of 500 mensen."
'Hoogstwaarschijnlijk discriminatie'
Vrouwenorganisatie Women Inc. is er stelliger over. "Een deel van deze loonkloof heeft hoogstwaarschijnlijk te maken met (onbewuste) discriminatie."
Ook vindt Women Inc. dat als een deel van de loonkloof verklaarbaar is, dat niet betekent dat daar niets aan gedaan moet worden. "Een verklaring is namelijk niet altijd een rechtvaardiging. In plaats van te zeggen dat vrouwen maar meer voltijds moeten gaan werken zouden we bijvoorbeeld kunnen streven naar hogere lonen in 'vrouwensectoren' als de zorg."
Onderhandelingstips
Wat kun je eraan doen als je als vrouw het idee hebt dat je minder betaald wordt voor hetzelfde werk dan je mannelijke collega? Je kunt natuurlijk naar je werkgever stappen en meer loon eisen. Online zijn op allerlei plekken tips te vinden hoe je dit het beste kunt aanpakken. Een voorbeeld: niet alleen om meer geld vragen, maar duidelijk maken wat je waard bent en daar niet bescheiden in zijn.
Mocht je er met je werkgever niet uitkomen, dan kun je naar het College voor de Rechten van de Mens stappen. Dat college richt zich ook op gelijke beloning. Op basis van de Wet gelijke behandeling heb je vaak recht op dezelfde beloning voor hetzelfde werk.
Maar niet altijd, zegt het college erbij: "In sommige gevallen mag je werknemers wel verschillend belonen. Bijvoorbeeld als een werknemer meer werkervaring heeft. Ook het aantal jaar dat iemand in dienst is kan invloed hebben op de hoogte van het loon."
