Genezing hiv blijkt mogelijk, betekent dat het einde van de ziekte?
Artsen denken dat ze 12 jaar na de eerste, nu ook een tweede en derde hiv-patiënt door middel van stamceltransplantatie hebben genezen van hiv. De patiënten kregen van donoren afweercellen met een specifiek genetisch defect, waardoor het hiv-virus niet meer in de afweercellen kon komen.
Is dit de grote doorbraak waardoor alle circa 37 miljoen mensen wereldwijd met hiv genezen kunnen worden?
"Het onderzoek is zeker een doorbraak", zegt Theo Geijtenbeek in Nieuws en Co op NPO Radio 1. Hij is hoogleraar immunologie aan de UvA en hoofd van de afdeling experimentele immunologie van het Amsterdam UMC en houdt zich al 20 jaar bezig met onderzoek naar hiv.
"Nu is aangetoond dat de genezing van de eerste patiënt geen toevalstreffer was. Nu blijkt dus dat we het kunnen herhalen. We kunnen daardoor veel specifiekere therapieën ontwikkelen."
Aidsremmers
Toch heeft deze stamceltherapie voor de meeste hiv-geïnfecteerden op dit moment niets te bieden want het ging om een heel specifieke groep patiënten die naast hiv ook bloedkanker kregen. Zonder deze behandeling zouden ze nu zeker niet meer hebben geleefd.
De Nederlandse arts-viroloog Anne Wensing is betrokken bij de baanbrekende behandeling. Nieuwsuur sprak haar:
De behandeling die ze ondergingen was zo zwaar en risicovol "dat ga je in principe niet toepassen op mensen die hiv-geïnfecteerd zijn en die met aidsremmers een vrij normaal leven kunnen leiden", zegt Geijtenbeek.
Risico op infectie
Zo werd eerst het eigen immuunsysteem van de patiënten afgebroken om plaats te maken voor de genetisch defecte cellen van de donor. Zonder afweersysteem is de kans op een infectie waaraan je kunt overlijden heel erg groot. Twee andere patiënten die op deze manier werden behandeld, zijn ook inderdaad overleden aan een infectie toen hun immuunsysteem nog niet was opgebouwd.
Ook het vinden van een donor met het juiste defecte gen voor de stamceltransplantatie is heel erg lastig. Volgens onderzoeksleider Ravindra Gupta zijn deze cellen, die een klein eiwitje missen dat hiv nodig heeft om te groeien, alleen te vinden bij witte mensen en kunnen de cellen ook alleen getransplanteerd worden naar witte mensen. Zwarte mensen komen daardoor sowieso niet eens in aanmerking voor deze behandeling.
Maar ondanks al deze beperkingen geeft het onderzoek "heel veel hoop", denkt Geijtenbeek. Er kan nu onderzocht worden of het misschien ook mogelijk is om dat eiwitje met medicijnen uit cellen te verwijderen. Dan is er geen stamceltransplantatie meer nodig en is de behandeling veel minder zwaar. "Maar", zo waarschuwt hij, "het zal zeker nog een hele tijd duren voor het zover is."
