Tabaksfabrikant heeft mond vol van gezondheid, maar wie gelooft dat?
Het is steeds moeilijker om geld te verdienen aan sigaretten, en dus investeert de grootste sigarettenfabrikant ter wereld steeds meer in een grootschalige 'gezondheidscampagne'. Philip Morris International wil toe naar een rookvrije wereld - en dat is niet hetzelfde als een wereld zonder tabak.
Het bedrijf brengt de rookvrije sigaret al sinds een paar jaar op de markt. Het is in feite een klein apparaatje waarbij tabak wordt verhit in plaats van verbrand, wat volgens de tabaksfabrikant beter zou zijn voor de gezondheid. Wetenschappers betwijfelen dat vooralsnog.
Volgens Philip Morris staat de introductie van dit nieuwe product los van de dalende populariteit van de sigaret op veel plekken. Feit is in elk geval dat het bedrijf steeds meer afhankelijk wordt van de verkoop van andere producten.
Minder sigaretten
De fabrikant verkocht afgelopen jaar wereldwijd 2,8 procent minder sigaretten, blijkt uit jaarcijfers die het bedrijf gisteravond bekendmaakte. Het bedrijf maakt ook minder winst dan het jaar daarvoor. De verkoop van 'heated tobacco' is nog steeds maar een klein deel van de omzet, maar groeide wel met maar liefst 14 procent.
Met name in veel westerse landen, waar goed geld te verdienen valt, verliest de sigaret aan populariteit. Minder mensen roken, en overheden zijn strenger in hun beleid geworden. In delen van Afrika en Azië neemt de verkoop wel toe, maar daar is de verkoop van sigaretten minder winstgevend.
Ook investeerders hebben minder trek in het roken. Steeds meer Nederlandse pensioenfondsen willen bijvoorbeeld niet meer in tabak investeren. En de beurskoersen van de vier grootste tabaksfabrikanten is, na een piek rond 2016 en 2017, ook flink aan het dalen.
Zo ook bij Philip Morris. Door het verlies van de afgelopen anderhalf jaar is het aandeel zo'n acht jaar teruggezet in de tijd.
Verkoop verdubbelen
Voor de Amerikaanse fabrikant is het een goed moment om de campagne tegen rook, en voor de rookvrije sigaret met tabak, extra kracht bij te zetten.
Het wil de verkoopcijfers van het nieuwe product komende twee jaar verdubbelen. Daarvoor wil het ook dat reclameregels worden aangepast, omdat het in veel landen nu niet mogelijk is reclame te maken voor tabaksproducten. En dus ook niet om het aan te prijzen als gezonder alternatief.
Eind vorig jaar richtte het bedrijf de Foundation for a Smoke-Free World op. Daar zal het de komende jaren 80 miljoen dollar in stoppen.
In de Amerikaanse krant The Wall Street Journal plaatste het afgelopen januari een paginagrote advertentie. Daarin interviewt André Calantzopoulos, de ceo van Philip Morris, zichzelf.
"Als je zo serieus wilt dat mensen stoppen met roken, waarom stop je dan niet vandaag met het verkopen van sigaretten?" Dat zou niets uitmaken, meent hij. "Dan kopen rokers gewoon sigaretten van een ander merk."
Tijdens de economische top in Davos enkele weken terug deed de sigarettenfabrikant een oproep om vanaf nu samen te werken met regeringen, toezichthouders en gezondheidsinstellingen zoals de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Maar de WHO heeft daar absoluut geen trek in, laat ze weten. Niet in de laatste plaats omdat er nog onvoldoende bekend is over de gezondheidseffecten van de rookvrije sigaretten met tabak.
Gezondheidsrisico's onduidelijk
Volgens wetenschappers is het nog niet mogelijk om de langetermijneffecten zoals ernstige ziektes als kanker te onderzoeken, omdat het product nog zo nieuw is.
Bovendien betekent het feit dat de tabak die erin zit niet verbrand wordt, nog niet dat die niet schadelijk is, zegt Esther Croes, arts en epidemioloog bij het Trimbos Instituut. "De productie van schadelijke stoffen is misschien lager. Maar een kleine blootstelling aan die stoffen kan bij mensen ook al schadelijk zijn. En die studies kunnen ze nog niet gedaan hebben."
Ze wijst er daarnaast op dat veel van het onderzoek dat wel al gedaan kan worden, bijvoorbeeld naar hoeveel schadelijke stoffen in een rookvrije sigaret met tabak zitten, zijn betaald door Philip Morris zelf.
Slechte reputatie
De WHO twijfelt sterk aan de oprechte goede wil van de tabaksfabrikant. De tabaksindustrie heeft niet de beste reputatie als het gaat om publieksvoorlichting over gezondheidsrisico's.
"De tabaksindustrie en haar lobbygroepen hebben het publiek misleid over de risico's van andere tabaksproducten", aldus de WHO. "Onder meer door zogenoemde 'light' en milde tabaksproducten te promoten, terwijl ze zich er ten volle van bewust zijn dat die niet minder schadelijk zijn voor de gezondheid."
Andere oplossingen
Bovendien zijn er andere oplossingen. In een verklaring benadrukt de organisatie dat als het bedrijf oprecht mensen wil helpen te stoppen met roken, er al allerlei wetenschappelijk bewezen maatregelen voorhanden zijn die het kunnen toepassen.
Wie niet met ons meewerkt, maakt het onmogelijk om de gezondheidsproblemen op te lossen.
Zoals andere verpakkingen van sigaretten en afschrikwekkende plaatjes op de pakjes. Maar daar verzet Philip Morris zich nog steeds fel tegen, omdat dat de verkoop van zijn eigen sigaretten zou drukken.
Onlangs gaf het bedrijf nog 24 miljoen dollar uit in een juridische strijd in Uruguay om te voorkomen dat het de verpakkingen moest aanpassen.
De WHO roept dan ook alle autoriteiten op om niet samen te werken met de tabaksfabrikant. En dan klinkt Philip Morris een beetje venijnig. Op de webpagina die het bedrijf aan de campagne voor de rookvrije sigaret wijdt, schrijft het: "Wie niet met ons meewerkt, moet zich realiseren dat zij het zijn die het onmogelijk maken om de gezondheidsproblemen op te lossen."
