Drugs, moord en jalapeño's: proces El Chapo nadert einde

Een naakte vlucht door een vochtige tunnel, de brute marteling en dood van rivalen en 500 miljoen aan drugs in blikken jalapeño-pepers kwamen de afgelopen tien weken voorbij in het proces tegen Joaquin 'El Chapo' Guzmán. Nu zit het erop en is het aan de jury om te oordelen over de beschuldigingen.

De aanklagers zien de 61-jarige El Chapo ('het kleintje' vanwege zijn 1,68m) als een van de belangrijkste drugsbaronnen die ooit in de Verenigde Staten voor de rechter kwamen, de leider van het beruchte Sinaloa-kartel die vele miljarden verdiende aan drugshandel. De verdediging noemt hem een zondebok.

"Weerzinwekkende, leugenachtige onzin" noemde zijn advocaat de verklaringen van 56 getuigen, vooral van de veertien criminelen die meewerkten met het Amerikaanse openbaar ministerie in ruil voor strafvermindering. "Dit zijn mensen die liegen, stelen, in drugs handelen en moorden", somde El Chapo's advocaat op. "Moeten we het woord van deze gekken geloven?"

Wie is El Chapo? Je ziet het in deze video:

"Willen al deze mensen samen de beschuldigde zwartmaken?", vroeg de aanklager zich sarcastisch af. "De getuigen zijn inderdaad criminelen. Maar we vragen u ook niet hen aardig te vinden."

Staand voor een tafel vol blokken cocaïne, AK-47's en een van de jalapeño-blikken somde de aanklager op dat er meer bewijs is dan alleen de getuigenverklaringen. Ze wees op onderschepte drugstransporten, sms'jes en afgeluisterde telefoongesprekken.

"Hij was degene die bepaalde wie leeft en wie sterft."

De verklaringen van de kroongetuigen ondersteunen die bewering van justitie. Afgelopen maand getuigde oud-lijfwacht Isaías Valdez Ríos over meerdere moorden die hij zijn baas had zien uitvoeren. De details waren zo bloederig dat de rechter hem vroeg zich alleen tot de hoofdlijnen te beperken.

"Jongens, we krijgen een cadeautje", had Guzmán in 2007 aangekondigd. Per vliegtuig werden twee rivalen van het Zetas-kartel aangevoerd. Guzmán gaf zijn handlangers bevel de twee in elkaar te slaan, tot hijzelf met een tak aankwam.

Urenlang werden de twee onder handen genomen. Uiteindelijk liet El Chapo een gat graven en de twee ernaartoe slepen. "Het waren net lappenpoppen", getuigde Valdez. "Toen pakte hij zijn pistool en schoot hen plotseling dood."

De lijfwachten moesten een nacht lang een vuur brandend houden om van de lijken af te komen. "Ik wil dat er geen bot overblijft", had El Chapo bevolen.

Levend begraven

Een jaar eerder had Guzmán volgens Valdez meedogenloos afgerekend met een andere rivaal. Die man was gemarteld afgeleverd, zijn T-shirt kleefde aan zijn huid op de plek waar hij bewerkt was met een heet strijkijzer. El Chapo liet hem enkele dagen aan zijn lot over in een cel.

Toen de man na twee keer ondervragen blijkbaar geen nut meer had, schoot Guzmán hem dood. "Hij snakte nog naar adem, maar zo hebben we hem in het gat gegooid en begraven."

Tijdens het proces werden verregaande veiligheidsmaatregelen getroffen om te voorkomen dat Guzmán zou ontsnappen. Bij het transport tussen gevangenis en rechtszaal werd telkens de Brooklyn Bridge afgesloten om zijn autocolonne snel te kunnen laten doorlaten. Tijdens het proces zaten er drie agenten pal achter hem.

Dat de maatregelen niet overbodig waren, bleek wel uit de getuigenissen over ontsnappingen van El Chapo. Hij wist twee keer uit een Mexicaanse gevangenis te ontkomen en ontsnapte eens ternauwernood aan arrestatie dankzij een geheime tunnel.

In 2001 wist hij weg te komen in een karretje vol was, "een spontane actie", getuigde een handlanger. De tunnel die hij in 2014 gebruikte vergde meer werk: er werd een telefoon naar Guzmán gesmokkeld zodat de gravers de juiste gps-coördinaten kregen om de anderhalve kilometer lange tunnel aan te leggen.

Een minnares van Guzmán verhaalde hoe hij in 2014 aan arrestatie wist te ontsnappen met een andere tunnel. Ze bracht de nacht bij hem door toen ze buiten commotie hoorde en iemand binnenkwam met de waarschuwing "We zijn erbij".

Guzmán leidde haar naar de badkamer, waar een hydraulisch systeem onder het bad een vluchttunnel onthulde. Samen met een naakte Guzmán ging ze het donker in. Ze schatte dat ze zeker een uur in de tunnel verbleven, "lang genoeg om een trauma op te lopen".

Korte verdediging

Dat El Chapo keer op keer wist weg te komen met een houdini-act was voor de verdediging het bewijs dat Guzmán erin geluisd werd. De echte baas van het kartel, Ismael Zambada, zou hem op vrije voeten willen houden om de aandacht van hemzelf af te leiden.

De advocaat verwees naar de verklaring dat El Chapo de Mexicaanse president met 100 miljoen dollar zou hebben omgekocht om hem met rust te laten. "Wie zou dat betaald hebben: de man die jarenlang als een beest werd opgejaagd, of de man die in vrijheid kon leven?"

Veel meer had de argumentatie van de verdediging niet om het lijf. Na de 56 getuigen van het OM wilde Guzmáns advocaat slechts één persoon spreken, voor minder dan een half uur. Zelf nam Guzmán niet het woord.

De aanklager ziet de constante vlucht juist als overtuigend bewijs van Guzmáns schuld. "Hij wilde niet gevangen worden, omdat hij weet dat hij schuldig is", redeneerde ze. "Laat hem niet nogmaals aan zijn verantwoordelijkheid ontsnappen."

Als El Chapo schuldig wordt bevonden, kan hij levenslang krijgen.