Nederlanders in Verenigd Koninkrijk 'erg onzeker' na wegstemmen brexit-akkoord

• Elvis Delsink en Sid van der Linden

  redacteur Online

Voor Nederlanders in het Verenigd Koninkrijk blijft de toekomst na het wegstemmen van het brexit-akkoord onzeker. In het akkoord staan afspraken over de rechten van de 3,7 miljoen EU-burgers op het eiland, maar nu het Britse Lagerhuis de deal deze week heeft afgewezen, is veel onduidelijk.

"We weten nu nog steeds niet wat onze juridische status is en dat is gewoon een erg groot probleem", zegt Hedwig Hegtermans, die woont in het Londense stadsdeel Bromley.

"Als je mij twee jaar geleden zou hebben gevraagd naar de burgerrechten van EU-burgers in het Verenigd Koninkrijk na de brexit, dan zou ik hebben geantwoord dat er weliswaar een boel dingen zijn waarvoor we moeten vechten, maar dat dit in 2019 allang geregeld zou zijn."

Maar nu begint Hegtermans zich steeds meer zorgen te maken over haar toekomst in het Verenigd Koninkrijk. "Sommige belangrijke beslissingen over bijvoorbeeld het kopen van een nieuw huis of het nemen van een nieuwe baan, moeten we vooruitschuiven."

Hegtermans woont al ruim 17 jaar met haar Britse man in Bromley, maar als de brexit eenmaal een feit is, dan zal ze waarschijnlijk een verblijfstatus moeten aanvragen. "En alles wat je aanvraagt, kan natuurlijk afgewezen worden."

Ze zet zich al enige tijd in voor burgerrechtenorganisatie 'The3million', die na het referendum is opgericht door bezorgde EU-burgers in het Verenigd Koninkrijk. "Op den duur begon ik mij steeds drukker te maken over onze toekomst en ben ik via een vriendin bij The3million terechtgekomen. Op hun Facebookforum werd ik op de hoogte gehouden over geplande acties en voor ik het wist was ik actief aan het lobbyen", lacht Hegtermans.

Het lobbywerk bracht haar onder meer in Brussel, Den Haag en Londen. Hegtermans is vooral te spreken over de houding van de Europese Unie als het gaat om het lot van de EU-ingezetenen. "De organisatie is al vrij snel na het referendum ontvangen door brexit-onderhandelaar Michel Barnier en we hebben bij veel EU-parlementariërs onze zorgen kunnen uiten."

Over de Britse premier Theresa May is Hegtermans minder te spreken. "Die heeft ons nooit willen ontvangen."

Een terugkeer naar Nederland sluit ze niet uit. "Wat dat betreft zijn mijn man en ik altijd erg flexibel geweest. Maar ik heb wel gewoon schoonouders, die we hier natuurlijk niet zo zomaar kunnen achterlaten. Zulke afwegingen spelen wel door mijn hoofd en het is gewoon verschrikkelijk dat we niet weten waar we aan toe zijn."

Machteld Kamminga, werkzaam aan de Universiteit van Oxford, baalt ook dat het akkoord van May met de EU het niet heeft gehaald. "Ik vond het wel een goede deal, maar het probleem is dat niemand een compromis wil sluiten."

Desondanks maakt ze zich vooralsnog weinig zorgen over de gevolgen van de brexit. "Ik heb een tweejarig contract bij de universiteit en dat wordt betaald met een beurs uit Nederland." Ze kan zich niet voorstellen dat de EU-ingezetenen niet beschermd worden na 29 maart, als de brexit een feit is. "Ze willen niet van ons af, lijkt mij. We dragen namelijk ook gewoon bij aan het land."

Voor haar jongere broer, die in Londen studeert, lijkt een no-deal-brexit meer gevolgen te hebben. "Voor hem is het vooral erg vervelend omdat niet duidelijk is wat er met het collegegeld gaat gebeuren. Maar misschien duurt de uittreding wel zo lang dat we tegen die tijd al klaar zijn."

"Als ik hier blijf, word ik een gevangene op dit eiland, zo voelt het." Elly Wright uit Epsom wil niets liever dan zekerheid. De liefde bracht haar in 1967 naar de overkant van Het Kanaal. Ze stichtte een gezin, trouwde en werd weduwe. Het Verenigd Koninkrijk werd een vanzelfsprekendheid in haar leven, maar voor hoe lang nog?

Het gaat haar om gelijke rechten als burger. Wright gaf haar Nederlanderschap nooit op, maar zou ze de Britse aannemen dan verliest ze volgens de Nederlandse wet haar Nederlanderschap omdat haar man niet meer leeft. "Ik wil mezelf zeker kunnen stellen. Dat ik ook gewoon kan stemmen hier. Of zekerheid met een pensioen. Dat krijg je allemaal niet met een 'settled status' die ik aan moet vragen."

Decennialang ging de Britse politiek grotendeels aan Wright voorbij. Maar op 23 juni 2016, de datum van het referendum, sprong Wright (toen 74) op de politieke barricade. "Het was alsof de grond onder je voeten wegzakte. Dit schaadt zo veel levens."

Ze volgde al het nieuws, werd actief voor In Limbo, een project over de impact van brexit, bezocht demonstraties en zocht contact met Nederbritten, Nederlandse lotgenoten. "Het positieve is, ik heb veel nieuwe vrienden gemaakt. We doen dingen samen en zoeken van alles voor elkaar uit." Op de manier waarop de Britse politiek nu verdeeld is, ziet Wright geen oplossing voor haar. "Vragen om uitstel. En de EU vragen of we mogen blijven. Ik weet het niet zo goed. Misschien moet het wel eerst veel erger worden voordat het beter wordt."