Aantal ernstig gewonden door vuurwerk in zes jaar gehalveerd

• Hugo van der Parre en Rinke van den Brink

Deze jaarwisseling hebben zich 396 mensen met vuurwerkletsel gemeld bij de spoedeisendehulpafdeling van een ziekenhuis. Dat zijn er 38 minder dan vorig jaar, een afname van zo'n negen procent. Daarmee zet de dalende tendens van de afgelopen jaren zich voort.

Zes jaar geleden ging het nog om twee keer zoveel vuurwerkslachtoffers, blijkt uit een gezamenlijk onderzoek (.pdf) van kenniscentrum VeiligheidNL en de Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulp Artsen (NVSHA).

Tegelijk vielen er dit jaar in het Friese Morra en in Enschede ook twee doden door vuurwerk. Dat brengt het totaal aantal doden door het afsteken van vuurwerk tijdens de jaarwisseling op dertien in de laatste vijftien jaar.

Rond de jaarwisseling werden bij ten minste twaalf patiënten amputaties uitgevoerd van een of meerdere (delen van) vingers. Driekwart van die slachtoffers was jonger dan 25 jaar. Bijna al die ernstige verwondingen waren het gevolg van het afsteken van illegaal knalvuurwerk, wat bijna uitsluitend mannen doen. Daarbij ging het meestal om nitraten, die in veel gevallen te vroeg afgaan en een enorme explosieve kracht hebben.

Oogletsels

Bijna de helft van de slachtoffers raakte gewond door vuurwerk dat anderen afstaken. Brandwonden kwamen het meest voor en dan vooral aan hoofd en handen. Ruim een kwart had letsel aan de ogen. De precieze omvang van de schade aan ogen en het aantal ogen dat verloren gaat wordt pas later deze maand duidelijk.

"Vooral vuurpijlen zijn de boosdoeners bij het veroorzaken van ernstig oogletsel", zegt Birgitte Blatter, onderzoeksmanager bij VeiligheidNL.

Ook het aantal kinderen onder de vijftien jaar met vuurwerkletsel daalde. Vorig jaar waren dat er 119, dit jaar 97, een daling van ruim 18 procent. Eén op de zeven van die kinderen is in het ziekenhuis opgenomen. Drie kwart van de gewonde kinderen waren jongens.

Bijna de helft van de kinderen die op de SEH's behandeld werden voor vuurwerkverwondingen had brandwonden, ruim een kwart had verwondingen aan een of beide ogen, in veel gevallen veroorzaakt door siervuurwerk. Een op de vijf kinderen die op de SEH behandeld werden raakte gewond door illegaal vuurwerk.

Paul van Utrecht werd ook slachtoffer van vuurwerk en verloor het zicht in één van zijn ogen:

Huisartsenposten

Bij de huisartsenposten (HAP's), die de minder ernstige gewonden behandelen, werd wel een stijging gemeten, van circa 700 naar 800 patiënten. Op de huisartsenpost was het in nieuwjaarsnacht druk, zegt de koepelorganisatie van huisartsenposten InEen, maar de drukte en het wat grotere aantal vuurwerkletsels waren goed te verwerken.

Het aantal verwondingen door illegaal vuurwerk dat door huisartsen werd behandeld was met 12 procent beduidend lager dan op de SEH's. "Mogelijk zijn de vuurwerkletsels dit jaar gemiddeld iets minder ernstig", zegt een woordvoerder van InEen.

"Het is goed dat vuurwerkslachtoffers met lichtere verwondingen naar de huisartsenpost gaan, in plaats van naar de spoedeisende hulp. Bij lichtere verwondingen kan de huisarts goede zorg verlenen. Een duurdere behandeling in het ziekenhuis wordt op deze manier voorkomen. Zo wordt de juiste zorg geleverd op de juiste plek."

Ook op de HAP's werden vooral brandwonden en oogletsels behandeld. Bijna twee derde van alle verwondingen die op de huisartsenposten behandeld werden, is veroorzaakt door siervuurwerk. Dat past in het beeld dat illegaal vuurwerk en knalvuurwerk zwaardere letsels veroorzaken, waarmee gewonden eerder op de spoedeisende hulp aangewezen zijn.