Van pillen- naar talentenfabriek: wat wacht Bosz in Leverkusen?

Bayer Leverkusen is geen club die wereldwijd tot de verbeelding spreekt. Zelfs in de Bundesliga behoort de club niet tot de populairste verenigingen.

Toch zou de keuze van Peter Bosz weleens een gouden greep kunnen zijn. In Leverkusen komt hij namelijk terecht in een van de grootste talentenfabrieken van Europa.

En dat is precies waarom Leverkusen per se Bosz wilde hebben. Vrijdag begint hij aan zijn nieuwe avontuur in Duitsland.

'In Leverkusen ben je uitgespeeld'

Opmerkelijk genoeg is Bayer Leverkusen ouder dan de stad Leverkusen. In 1860 begon Carl Leverkus een verffabriek in het dorpje Wiesdorf. Rond de fabriek ontstond een nederzetting voor de fabrieksarbeiders, die toen al Leverkusen genoemd werd.

De omstandigheden in de arbeidershuizen rond de Bayer-fabriek waren zo slecht, dat rond 1900 het volgende rijmpje populair was.

'Kann man einen nicht verknusen,
Schickt man ihn nach Leverkusen.
Dort an diesem End der Welt,
Ist man ewig kaltgestellt.'

(Kun je iemand niet uitstaan,
stuur hem dan naar Leverkusen.
Want daar aan het einde van de wereld,
ben je voor eeuwig uitgespeeld.)

Daar kwam in 1904 verandering in, toen een groepje arbeiders op de directie van Bayer, inmiddels pillenfabrikant, afstapte met de vraag of het mogelijk was om iets aan ontspanning te organiseren.

Zo ontstond Turn- und Spielverein Bayer 04 Leverkusen, aanvankelijk een gymnastiek- en voetbalvereniging. Pas in 1930, 26 jaar later, werden de dorpen rond de fabriek samengevoegd tot een stadje. Als naam werd gekozen: Leverkusen.

Nog altijd is Bayer de grootste werkgever van de stad met 116.000 inwoners tussen Düsseldorf en Keulen en de grote geldschieter van de voetbalclub, die nog niet eens zo lang op het hoogste niveau acteert.

Bij de oprichting van de Bundesliga in 1963 verkeerde Leverkusen nog in de Regionalliga. Pas in het seizoen 1979/1980 meldde Bayer Leverkusen zich voor het eerst op het hoogste niveau, om er niet meer uit te verdwijnen.

De club is al decennialang een vaste waarde in de subtop van de Bundesliga, maar de prijzenkast in Leverkusen is nog akelig leeg. In 115 jaar tijd won Bayer Leverkusen een keer de Duitse beker en een keer de UEFA Cup.

Het eerste en grootste succes kwam in 1988, toen Leverkusen met trainer Erich Ribbeck en de Zuid-Koreaanse sterspeler Cha Bum-kun de UEFA Cup voor zich opeiste. Op weg naar de finale tegen Espanyol werden onder meer Feyenoord en Barcelona aan de zegekar gebonden.

Ondanks het succes werd Ribbeck opgevolgd door een trainer die nog succesvoller was geweest de zomer: Rinus Michels. 'De Generaal' hield het 29 wedstrijden vol en liet Leverkusen als nummer twaalf van de Bundesliga achter.

De opmars begon halverwege de jaren negentig onder de flamboyante trainer Christoph Daum. Van 1997 tot 1999 vormde Erik Meijer met Ulf Kirsten een dodelijk aanvalsduo, waarmee Leverkusen twee keer als tweede en een keer als derde eindigde in de Bundesliga.

Eeuwige tweede

Dichter bij een landstitel dan in 2002 kwam de club echter nooit. Met wervelend voetbal veroverde de ploeg van trainer Klaus Toppmöller de Bundesliga en Europa.

In april stond Leverkusen riant bovenaan in de competitie, wist het zich zeker van de Duitse bekerfinale en stond de ploeg op het punt om zich ten koste van Manchester United te plaatsen voor de finale van de Champions League.

Maar in de laatste drie competitieduels verspeelde de club een voorsprong van vijf punten op Borussia Dortmund. Leverkusen verloor de Duitse bekerfinale van Schalke 04. En in de finale van de Champions League in Glasgow strooide Real Madrid met een weergaloze goal van Zinedine Zidane nog een flinke scheut zout in de wonden.

Sinds dat seizoen staat de club ook wel bekend als Vizekusen of het in Engelstalige media populaire Neverkusen.

Sindsdien is Bayer Leverkusen een vaste gast in de subtop van de Bundesliga en dat valt voor een belangrijk toe te schrijven aan slimme scouting.

Zo profiteerde de club van de Duitse eenwording in 1990 door Oost-Duitse topspelers als Ulf Kirsten en Andreas Thom aan zich te binden. Met 220 treffers in 13 seizoenen is Kirsten nog altijd met grote afstand clubtopscorer.

Later timmerde die Werkself met de Brazilianen Jorginho, Paulo Sergio, Lucio, Emerson en Zé Roberto verder aan de weg. Ook Michael Ballack en Dimitar Berbatov bleken voltreffers voor Leverkusen op de weg naar de absolute top.

En wat te denken van André Schürrle, Javier Chicharito Hernandez, Son Heung-min en Arturo Vidal? Spelers die voor relatief weinig werden aangetrokken en voor heel veel geld verkocht.

Een van de huidige pareltjes is Leon Bailey. Eigenlijk had Peter Bosz de Jamaicaanse buitenspeler twee jaar geleden al graag onder zijn hoede gekregen bij Ajax, maar die club kwam niet tot een akkoord met Bailey's werkgever Racing Genk over de vraagprijs.

Leverkusen legde wel 13,5 miljoen euro voor hem neer. Inmiddels wordt zijn waarde geschat op het drievoudige.

Eigen jeugd

Toch zal Bosz vooral vrolijk worden van de aanwas uit de eigen jeugdopleiding. Met aanvaller Julian Brandt (22) en middenvelder Kai Havertz (19) krijgt hij de beschikking over de twee grootste beloften in het Duitse voetbal.

Beiden doorliepen de jeugdopleiding Nachwuchsleistungszentrum Kurtekotten, behoren inmiddels tot de nationale selectie van bondscoach Joachim Löw en hebben prijskaartjes van respectievelijk 40 en 65 miljoen euro opgeplakt gekregen.

Talentontwikkeling was ook de reden voor technisch directeur Völler om Heiko Herrlich aan te stellen. De oud-spits, die in 1989 als 17-jarige debuteerde in de hoofdmacht van Leverkusen, werkte jarenlang als jeugdtrainer bij Borussia Dortmund en de Duitse bond.

Afgelopen seizoen liep Leverkusen op doelsaldo plaatsing voor de Champions League mis, het toernooi waarin die Werkself liefst vijf van de acht keer overwinterde.

Dit seizoen worstelt de ploeg ondanks al het aanwezige talent in de middenmoot van de Bundesliga. "Helaas is een stagnering in de ontwikkeling van het team niet meer te ontkennen", concludeerde technisch directeur Rudi Völler met gevoel voor dramatiek na het besluit om Herrlich te ontslaan.

"Na een onbevredigende eerste seizoenshelft bevinden we ons in een situatie waarin een trainerswissel noodzakelijk is."

Dat Bosz eerder met Borussia Dortmund na een prima start kopje onder ging, schrikt de leiding van Leverkusen niet af: "Ons team zal profiteren van Peter Bosz als trainer. Vooral bij Ajax heeft hij bewezen dat hij jonge spelers beter kan maken, een team kan smeden en ook internationaal kan presteren."

Uitdaging

Gezien het gapende gat met Bayern München en Borussia Dortmund lijkt de landstitel voorlopig nog heel ver weg. Ook de tweede plaats lijkt dit seizoen buiten bereik voor 'de eeuwige tweede'.

Die bijnaam wordt trouwens gekoesterd in Leverkusen. Sterker, de rechten op het gebruik van Vizekusen zijn zelfs vastgelegd door het Bayer-concern. Net als Meisterkusen, trouwens.

Een mooie uitdaging voor een trainer die wat recht te zetten heeft in Duitsland. Een trainer als Peter Bosz.