'Politie neemt stalken serieuzer, maar aanpak kan beter'

• Anna Mees en Carmen Dorlo

  redacteur Online

De 16-jarige Humeyra had aangifte van stalking gedaan tegen haar ex Bekir E.. Die had ook een contactverbod. Dinsdag werd Humeyra doodgeschoten bij haar school in Rotterdam, E. wordt verdacht haar te hebben gedood. Vanwege het verleden van E. en Humeyra gaat de Inspectie Justitie en Veiligheid gaat onderzoek doen naar de aanloop van de fatale schietpartij. Waarom is het zo lastig om stalkers aan te pakken?

Het is belangrijk om te weten met wat voor een soort stalker je te maken hebt, zegt forensisch psycholoog en lector aan de Hanzehogeschool Eric Blaauw. Boze ex-partners vormen de grootste groep stalkers, blijkt uit zijn onderzoek. Sommigen zijn nog verliefd en accepteren het einde van de relatie niet, anderen zijn uit op wraak. E. zou Humeyra eerder een dreigfoto met vuurwapens hebben gestuurd; dat kan duiden op wraakgevoelens.

En dat is belangrijk voor de politie om te weten, zegt Blaauw. "Verschillende types brengen verschillende gevaren mee. Bij de aangifte zou de politie moeten kijken om wat voor een soort stalker het gaat. Dat vereist maatwerk en deskundigheid van specialisten."

Ook is het belangrijk hoe er op de stalker wordt gereageerd. Door de politie, het slachtoffer, maar ook een eventuele hulpverlener van de stalker, zegt Nico van Oosten, senior adviseur huiselijk en seksueel geweld bij kennisinstituut Movisie. "Sommige professionals laten soms nodeloos lang stalking toe. Dan ga je zonder het door te hebben mee in het patroon van de stalker."

Van Oosten had laatst nog een gesprek met een slachtoffer waarbij dit het geval was. "Haar stalker mailde haar constant." Toen het slachtoffer dit stopte, begon hij naar haar advocaat te mailen. "En haar advocaat bleef de hele tijd die mailtjes doorsturen. Zo werd ze toch steeds geconfronteerd met het stalken."

Beperkte training

Blaauw denkt dat de aanpak van stalking door de politie beter kan. "Door de jaren heen is de politie stalking serieuzer gaan nemen. Maar ik denk dat ze nog niet voldoende voor uitgerust zijn."

Vooral de training van politieagenten op het gebied van huiselijk geweld is zeer beperkt, zei hoogleraar gendergerelateerd geweld Renée Römkens gisteravond bij Nieuwsuur. Zij is er groot voorstander van dat deze wordt uitgebreid.

Voor de politie is het lang niet altijd duidelijk waar de grens ligt tussen normaal, overlastgevend en strafbaar gedrag, schrijft een woordvoerder in een reactie. "Daarom heeft de politie verschillende hulpmiddelen ontwikkeld, om stalkingszaken tijdig te kunnen herkennen."

De politie zegt ook te kunnen optreden als er nog geen sprake is van strafbare feiten. "De politie wil in een vroeg stadium ingrijpen, voordat iemand zich helemaal heeft vastgebeten in de stalking. Vaak blijkt een stopgesprek met de stalker en voorlichting aan het slachtoffer voldoende."

Meldknop

Maar niet alle stalkers houden er dan mee op. Slachtoffers die gevaar lopen kunnen in veel gemeenten een meldknop krijgen. En rechters kunnen een locatieverbod en een contactverbod opleggen. Stalkers mogen dan niet meer op bepaalde plaatsen komen en geen contact meer hebben met het slachtoffer. Bekir E. had zo'n contactverbod, maar hield zich daar niet aan.

"Als iemand gevaarlijk is en je hebt niet genoeg bewijs om hem of haar vast te zetten, dan is het heel simpel: dan moet het slachtoffer onderduiken," zegt Blaauw. "Dat is natuurlijk een vergaande maatregel waar slachtoffers veel last van hebben."

Volgens Van Oosten is het niet alleen het handelen van de politie waar nog veel te winnen is. Slachtoffers weten vaak niet hoe ze moeten reageren en voelen zich bedreigd en bang. "Veel slachtoffers weten niet dat stalken een misdrijf is waarvoor ze een aangifte, en niet alleen een melding, moeten doen. Het beste is om bij elk nieuw incident met de stalker weer opnieuw aangifte te doen."

Want stalkers hebben allemaal een ding met elkaar gemeen. "Ze kunnen moeilijk tegen een 'nee'. Stalken is grensoverschrijdend gedrag en stalkers accepteren dus geen grenzen."

Bij Alice Kruiter hield de stalking door haar ex-partner maanden aan. Bekijk in deze video wat er precies gebeurde en wat dit met haar deed.