De draad oppakken na fatale steekpartij op school: 'Het blijft je altijd bij'
Geef ruimte aan alle emoties, maar ga ook weer doen waar je goed in bent. Het is het advies van Ton Senf aan het Designcollege in Rotterdam, waar gisteren een leerlinge van 16 werd doodgeschoten. Senf was directeur van het Technisch College Amsterdam toen een leerling daar in 2007 een medescholier doodstak. Het kan jaren duren voordat een school van zo'n gebeurtenis herstelt, maar het komt goed, zegt hij.
Senf dacht bij het horen van het nieuws uit Rotterdam gelijk aan wat er op 11 oktober 2007 op zijn school gebeurde. Een jongen van 14, die werd gepest, viel na schooltijd met een mes een scholier van 16 aan. Hij raakte een slagader; het slachtoffer stierf kort daarna.
'In een ramp gestort'
"Je komt in een verslagen gemeenschap terecht", zegt Senf over die eerste uren. "Leerlingen waren weggestroomd, de docenten zaten daar verslagen." Bijkomstigheid was dat de school stond in het multiculturele Amsterdam-West, waar spanningen op de loer lagen. Het slachtoffer kwam uit een Marokkaans gezin, de dader uit een Turkse familie. "En die waren allebei in een ramp gestort."
Verbinden en de rust bewaren stonden daarom al snel op één. "Ik kan achteraf zeggen dat we daar echt goed in zijn geslaagd", oordeelt Senf, die steun kreeg van toenmalig burgemeester Job Cohen en stadsdeelvoorzitter Ahmed Marcouch. "De kwaliteit van die bestuurders lag in hun verbinding met de samenleving." Docenten van zijn school gingen naar moskeeën, en ook op school hielpen docenten met alle achtergronden om verhitte situaties te voorkomen.
Ook de pers vroeg in de begintijd veel aandacht. "Die moest ik van me afhouden, en dat vond ik verdomd moeilijk." Al een uur na het incident stond de straat vol satellietwagens. "Nieuws is dominant, maar het verstoorde wel wat we aan het doen waren." Toen hij aan het einde van de dag naar huis reed, werd hij uitgenodigd bij Pauw & Witteman. Hij weigerde. "We werken in een gemeenschap vanuit waarden die zich niet helemaal verdragen met snel nieuws."
Vorming
Lesgeven gebeurde na het incident maar mondjesmaat, herinnert Senf zich. Docenten wilden al hun aandacht hebben voor de emoties en vragen van leerlingen. "De school is er niet alleen om iemand een vak te leren, maar ook om diegene te vormen." 'Gewoon mens zijn', noemt Senf wat zijn docenten toen deden. En daarna weer over tot de orde van de dag. "Want het geheim van de smid is toch weer terug naar het normale leven. Toch weer over autotechniek praten."
Niet iedereen lukte dat, erkent de oud-directeur. "Ik herinner me dat er docenten overspannen raakten, die zeiden: ik kan nu even niet lesgeven." Ook de resultaten van leerlingen leden onder de dramatische gebeurtenis. "Ik gun niemand een incident als gisteren in Rotterdam. Het is een kras voor het leven."
Hoe lang het duurde voordat alles weer "normaal" was, vindt Senf lastig te zeggen. "Wij zagen na een jaar dat het weer goed ging met leerlingen, met docenten, met het klimaat op school. Maar het duurt nog langer, misschien wel drie jaar, voordat je er echt weer bovenop bent."
Het Technisch College bestaat inmiddels niet meer, door veranderingen in het technisch onderwijs. Het gebouw bestaat nog wel, net als een klein monument voor het slachtoffer. Hoe vaak daar nog iemand stilstaat bij de dood van de 16-jarige leerling, weet Senf niet. "Uiteindelijk is de aandacht weggezakt. Maar het blijft oud-leerlingen en oud-docenten altijd bij."
