Deelfiets breekt niet door, maar nieuwe app moet verandering brengen

• Sjors Beukeboom

  redacteur Online

Je opent de deelfiets-app op je telefoon en ziet gelijk alle beschikbare fietsen, van verschillende aanbieders. Je scant de QR-code op de achterkant van de fiets en weg ben je op je deelfiets.

Dat is het streven van vijf grote gemeentes, elf deelfietsaanbieders en staatssecretaris Van Veldhoven (D66). Ze hebben vandaag hun handtekening gezet onder het plan om de app komend voorjaar te lanceren.

Deelfietsen op zich zijn niet nieuw. In Chinese steden zijn ze de normaalste zaak van de wereld en ook Europeanen maken heel veel kilometers op fietsen die ze niet zelf bezitten. In Nederland, fietsland pur sang, heeft het verschijnsel nooit een hoge vlucht genomen, hoewel het allereerste deelfietsplan van Nederlandse origine is.

Ook in de tientallen jaren erna kwamen initiatieven voor fietsdelen in Nederland maar moeizaam van de grond. Bijvoorbeeld in de gemeenten Rotterdam en Amsterdam, waar gebruikers de tweewielers lukraak neerzetten, met grote overlast tot gevolg. In september 2017 stelde de gemeente Amsterdam een tijdelijk verbod op deelfietsen in.

De OV-fiets is in Nederland hét voorbeeld van een succesvolle deelfiets en staatssecretaris Van Veldhoven moedigt daarom verdere ontwikkeling van deelfietsen aan. "In combinatie met het openbaar vervoer is de deelfiets vaak een goede vervanger voor de auto."

Daarnaast wijst Van Veldhoven op het tekort aan fietsenstallingen. "Denk je maar eens in hoeveel 'stationsfietsen' er in de stallingen staan. Als je een fiets deelt, staan er simpelweg minder fietsen ongebruikt in een stalling. Dat zou veel ruimte kunnen schelen."

Nieuwe kans

De app, die op 1 mei beschikbaar moet zijn, is volgens de deelnemende partijen een wereldwijde primeur. Nergens ter wereld werken verschillende deelfietsaanbieders samen. In de app bieden straks bedrijven die gebruik maken van dockingstations, tradionele fietsverhuurders en aanbieders van free floating bikes hun diensten aan.

Daarmee krijgen de free floating deelfietsen die eerder in de grote steden tot overlast leidden een nieuwe kans. Volgens Michel Willems van BimBimBikes wordt het beleid wel aangepast. "In Amsterdam lijkt het erop dat er slechts een paar bedrijven een licentie krijgen. Daarnaast lijken er in het centrum specifieke parkeerplekken te komen, daarbuiten mag de fiets overal neergezet worden. Andere grote steden denken daar ook over na."

Van Veldhoven bevestigt dat gemeenten de vrijheid hebben om zelf beleid te formuleren. Het wordt dus afwachten waar dat in de praktijk op neer gaat komen.

Mobiliteitsadviseur Pieter van Zessen, van adviesbureau Movares, is voorzichtig enthousiast. Hij zegt dat de deelfiets met een app weliswaar gebruiksvriendelijker wordt, maar dat daarmee niet alle oorzaken van het lage deelfietsgebruik in Nederland worden weggenomen.

"Over een jaar zitten wij echt niet massaal op de deelfiets", zegt Van Zessen. "Het gebruik van een eigen fiets zal voor het grootste deel van de fietsende Nederlanders aantrekkelijker blijven. Dat zit hem voornamelijk in het gebruiksgemak en omdat het goedkoper is."

Iedereen in Nederland heeft al een fiets, zegt hij. "We zijn al een fietsland pur sang met gemiddeld 1,3 fietsen per Nederlander. Ook daarom zal de deelfiets niet gelijk een hoge vlucht nemen."

Toch denkt Van Zessen dat er wel animo is voor de app. "Er is echt wel meer markt in Nederland dan alleen voor de OV-fiets. Met deze app groeit Nederland langzaam toe naar een deelfietssysteem dat geschikt is voor de Nederlandse maatschappij."

China

Als de deelfiets in Nederland niet dezelfde vlucht als in China neemt, dan is de kans dat het ooit zo uit de hand loopt als in verschillende Chinese steden, zoals het filmpje hieronder laat zien, in elk geval beperkt.

Bekijk hieronder een video van deelfietsbegraafplaatsen in China: